Πνευματική Ανατομία της Οικονομικής Κρίσης

Εξαιρετική ανάλυση του Πατρινού δικαστή Βαγγέλη Κωστακιώτη στην Χριστιανική Στέγη Πατρών από Ορθόδοξη σκοπιά για την οικονομική κρίση (με έντονα οι δικές μας επισημάνσεις).

+++

Αγαπητοί μου αδελφοί,

Μου είπαν να μιλήσω για την πνευματική αντιμετώπιση της κρίσης που περνά η χώρα μας. Για να φτάσουμε, όμως, να μιλήσουμε γι’ αυτό πρέπει πρώτα να διαγνώσουμε για ποια κρίση μιλάμε. Έχω διαπιστώσει επιχειρώντας να επικοινωνήσω όλα αυτά τα χρόνια με τους άλλους, ότι το πρόβλημα επικοινωνίας που παρατηρείται ανάμεσα σε ζευγάρια, σε φίλους, σε συναδέλφους, ξεκινάει από το ότι οι άνθρωποι λέγοντας τις ίδιες λέξεις εννοούμε διαφορετικά πράγματα. Έτσι, αν δεν δώσουμε ορισμούς, είναι δύσκολο να φτάσουμε τελικά στο συμπέρασμα αν συμφωνούμε ή διαφωνούμε.

Διαπίστωση πρώτη:

Ο δυτικός κόσμος την τελευταία διετία και οι έλληνες τον τελευταίο χρόνο ανακαλύψαμε ότι υπάρχει μεγάλη οικονομική κρίση. Το κυρίαρχο συναίσθημα είναι η αγωνία μας, με πρώτον εμένα, για το πως θα αντιμετωπίσουμε την κατάσταση.

Μπα τι μου λέτε;
Όταν όλα αυτά τα χρόνια της δικής μας ευμάρειας πέθαιναν κυριολεκτικά εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο κάθε χρόνο από πείνα και δίψα, που ήμασταν; Απλά τότε δεν μας αφορούσε, γιατί δεν ήταν σπίτι μας. Το θυμόμασταν κάθε χρόνο εκεί γύρω στα Χριστούγεννα, με τα αφιερώματα των τηλεοράσεων και την συνηθισμένη εκστρατεία τάχα μου της unicef. Τότε δεν μίλαγε κανένας μας για κρίση, γιατί η Ελλάδα ήταν μέσα στις 25 πλουσιότερες χώρες του κόσμου. Και κει, στις χώρες του αποκαλούμενου τρίτου κόσμου ( ονομασία και αυτή) μιλάμε για θάνατο όχι για το αν θα έχουμε λιγότερα κινητά ή αυτοκίνητα. Αλήθεια έχετε αναρωτηθεί τι θα σκεφτόταν κάποιος υπήκοος χώρας που δεν έχει νερό να πιει και φαγητό να φάει αν επισκεπτόταν ακόμη και σήμερα την Ελλάδα, τον πηγαίναμε σπίτι μας, του δείχναμε τα υπάρχοντά μας, και του λέγαμε ότι περνάμε μεγάλη οικονομική κρίση; Θα λεγε ότι έχουμε σαλέψει το δίχως άλλο.
Έχω λοιπόν την αίσθηση ότι αν κάτι μας αποκαλύπτεται από αυτή τη συγκυρία, είναι η βαθιά πνευματική φτώχεια τόσο της κοινωνίας μας όσο και του καθένα μας προσωπικά. Όσο περνάμε καλά εμείς άντε και η οικογένειά μας δεν υπάρχει πρόβλημα. Οι άλλοι δεν μας αφορούν. Μόνο η πάρτη μας. Ατομισμός σ’ όλο του το μεγαλείο. Πρώτο χαρακτηριστικό του πολιτισμού μας. Και άρα πρωτίστως πνευματική κρίση.

Αλλά και αυτή που αποκαλούμε καθ’ εαυτή οικονομική κρίση τι είναι;
Απότοκος του ατομισμού, αφού και το πολιτισμικό και οικονομικό σύστημα είναι απόλυτα ατομικιστικό.
Βασικό πολιτισμικό – οικονομικό σχήμα. Ο καθένας ατομικά πρέπει να φροντίσει να αποκτήσει εφόδια, ώστε γινόμενος άξιος, να βρει μια δουλειά με καλά χρήματα και να μπορέσει να γίνει ιδιοκτήτης. Γης – αυτ/των, κινητών και ακινήτων. Πάντως ιδιοκτήτης. Μην ξεχνάμε ότι η ιδιοκτησία θεωρείται από τις σημαντικότερες αξίες του πολιτισμού μας, γι’ αυτό άλλωστε έχει κατοχυρωθεί και προστατεύεται και συνταγματικά. Άρα ο άνθρωπος, κινείται στην ελάχιστη ζωή του με μια αγωνία: Να γίνει ιδιοκτήτης. Ιδιοκτήτης γνώσεων ( εφόδια το λέμε) για να μπορέσει να γίνει ιδιοκτήτης χρημάτων ώστε να πετύχει να γίνει ιδιοκτήτης κινητών και ακινήτων. Με ολίγον από ιδιοκτήτης δόξας και φήμης.
Όλο αυτό το σχήμα στηρίζεται στις παρακάτω κυρίαρχες έννοιες: Ατομισμός – ανταμοιβή – ιδιοκτησία.
Αποκτώ εφόδια σημαίνει: Αποκτώ όσο περισσότερες γνώσεις γίνεται. Ατομικές γνώσεις. Δεν πα να μην γνωρίζω αν πεινάει ο διπλανός μου, αν έχει ανάγκη παρέας ένας γείτονας. Αρκεί να ξέρω την πρωτεύουσα της Ζιμπάμπουε, αν αυτό με ωφελήσει στην απόκτηση χρημάτων. Η γνώση ταυτίζεται εν πολλοίς με τη χρησιμότητα που σου αποφέρει, κατά πόσο σε ωφελεί. Χρησιμοθηρία – ωφελιμισμός.
Αφού έγινα ιδιοκτήτης εφοδίων γίνομαι άξιος και απαιτώ ανταμοιβή. ( άλλη κουβέντα και αυτή. Δεν νομίζω ότι υπάρχει κάποιος που πιστεύει στα σοβαρά ότι αν λειτουργούσε η αξιοκρατία, ως ατομικό ταλέντο και θέληση, θα ήταν ποτέ πρωθυπουργοί αυτοί που μας κυβερνούν).

Ακόμη όμως και στην υποθετική περίπτωση που λειτουργούσε η αξιοκρατία. Τι σημαίνει αξιοκρατία; Ότι ο άξιος ανταμείβεται και ο ανάξιος όχι. Ωραία για τον άξιο. Και αυτός που δεν είναι άξιος; Στον καιάδα. Και τι μας νοιάζει εμάς; Εμείς είμαστε στους άξιους. Πάλι ατομισμός δηλαδή. Ατομισμός, που όμως, δεν μας πειράζει, όσο είμαστε μέσα στο σύστημα. Οι ανάξιοι ας πάνε να πεινάσουν. Κοινωνία αδιάφορη και σκληρή για τον ανάξιο.
Αφού λοιπόν αποκτήσουμε τα εφόδια και γίνουμε άξιοι, ανταμειβόμαστε με μια καλή δουλειά, που σημαίνει στον πολιτισμό μας, μια δουλειά να βγάζουμε καλά χρήματα. Ιδιοκτήτες χρημάτων. Άλλη αγωνία και αυτή. Απόκτηση χρημάτων. Εδώ και αν πρέπει να υπερνικήσουμε, ενίοτε με κάθε τρόπο, τον αντίπαλο ( εννοώ τον συνάνθρωπο), ώστε εμείς να αποκτήσουμε χρήματα. ( γράφει για το χρήμα ο Ελύτης: πρώτο σύμπτωμα της λέπρας το χρήμα. Μαζεύει ανυπαρξία ο λεπρός και χαίρεται).

Και όταν βγάλουμε χρήματα, πάλι αγωνία να αυγατίσουν, για να γίνουμε ιδιοκτήτες κινητών και ακινήτων υλικών. Πάντως κυρίαρχη έγνοια μας το ΊΔΙΟ- ΚΤΗΤΗΣ. Όπως λέει και η λέξη. Δικά μας να ναι. Όχι των άλλων. Όλα ατομισμός, όλα χρησιμοθηρία, όλα ωφελιμισμός και όλα αυτά για την ευδαιμονία.
Και που καταλήγουμε; Μια ατέλειωτη αγωνία, από τη μέρα που πηγαίνουμε στην πρώτη τάξη, μέχρι τη μέρα που συνταξιοδοτούμαστε τουλάχιστον (μετά δεν μπορείς εύκολα να τα αυξήσεις τα χρήματα και το ρίχνεις και στη Θρησκεία ενίοτε) ή ακόμη και μέχρι να πεθάνουμε. Και άγχος ατελείωτο, για να πετύχουμε όλα αυτά, στη συνέχεια, δε, φόβος και τρόμος μην και τα χάσουμε. Αγωνία, άγχος και φόβος. Αυτά γεννά το μοντέλο αυτό ζωής. Οπότε και το ζητούμενο, η ευδαιμονία, πάει περίπατο.
Ένα υπέροχο σύστημα. Ένα σύστημα μέσα στο οποίο η φτώχεια και η ανέχεια ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού, ο ατομισμός και η αγωνία για την κατάκτηση υλικών πραγμάτων, η αδιαφορία για τον άλλον, δεν είναι παθολογία αλλά φυσιολογία του πολιτισμικού μοντέλου.

Ακούω να λένε ότι για τη δεινή οικονομική κατάσταση ευθύνονται οι πολιτικοί, γιατί έκλεβαν και γενικά δεν έκαναν καλά τη δουλειά τους. Όχι λέω εγώ. Πολύ καλά έκαναν τη δουλειά τους. Ήταν απόλυτα συνεπείς στις αξίες που το πολιτισμικό μοντέλο που υπηρετούν θεοποιεί. Αφού ο σκοπός του ανθρώπου είναι να γίνει ιδιοκτήτης γιατί να μην κλέψουν; Γιατί να μην αδικήσουν αφού αυτό θα τους απέφερε κτήση; Και όλα αυτά δεν αφορούν μόνο τους άλλους, δυστυχώς αλλά και πολλούς από μας. Μου πε αδελφοί κάποτε κάποιος: Πέρασα μια ζωή, 50 χρόνια, φίλος αδελφικός με κάποιους, όλοι άνθρωποι της εκκλησίας. Με άνεση μεγάλη οικονομική οι περισσότεροι. Καλοί άνθρωποι. Μα δεν με ρώτησαν μια φορά, αν και ξέραν ότι έχω οικονομικές δυσκολίες : πως τα φέρνεις βόλτα οικονομικά βρε φίλε; Όχι να μου δώσουν χρήματα. Ποτέ. Αλλά μια ερώτηση, παιδάκι μου. Και δω μέσα είμαι σίγουρος ότι υπάρχουν τέτοιοι άνθρωποι, που ποτέ δεν ρωτήθηκαν από μένα, πως τα φέρνουν βόλτα, όχι μόνο οικονομικά αλλά και γενικά με τις δυσκολίες που έχουν στη ζωή τους.

Παιδιά του συστήματος είμαστε, κύριοι, οι περισσότεροι. Και υποστηρικτές του. Περνάμε τη ζωή μας με αγωνία κτήσης και αφού τα αποκτήσουμε φόβο μην τα χάσουμε. Και ο φόβος αυτός καθ-ορίζει τη στάση ζωής μας. Εδώ, κύριοι, ολόκληρος Πέτρος και αρνήθηκε το Χριστό, γιατί φοβήθηκε μη χάσει τα κεκτημένα. Ενώ ο ληστής που δεν είχε τίποτα να χάσει παραιτήθηκε και είπε « Μνήσθητι Κύριε εν τη βασιλεία σου».

Πηγή: Άρωμα Ασίας π. Ιωνά

Η εικόνα είναι δημιουργία του Ben Heine στο Flickr.

Ακολουθεί το β’ μέρος: Πνευματική αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης

4 σκέψεις σχετικά με το “Πνευματική Ανατομία της Οικονομικής Κρίσης

Απάντηση σε Panos Ακύρωση απάντησης

Subscribe without commenting

  • Κέρασμα

    Απ’ όσα παρέχει η σοφία για την ευτυχία της ζωής συνολικά, το κατά πολύ πιο σημαντικό είναι η απόκτηση φίλων
    - Επίκουρος
  • Αρέσει σε %d bloggers: