Δεν μπορώ να σου δώσω λύσεις
για όλα τα προβλήματα της ζωής σου,
ούτε έχω απαντήσεις
για τις αμφιβολίες και τους φόβους σου ˙
όμως μπορώ να σ’ ακούσω
και να τα μοιραστώ μαζί σου.
Δεν μπορώ ν’ αλλάξω
το παρελθόν ή το μέλλον σου.
Όμως όταν με χρειάζεσαι
θα είμαι εκεί μαζί σου.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τα παραπατήματα σου.
Μόνο μπορώ να σου προσφέρω το χέρι μου
να κρατηθείς και να μη πέσεις.
Οι χαρές σου, οι θρίαμβοι και οι επιτυχίες σου
δεν είναι δικές μου.
Όμως ειλικρινά απολαμβάνω να σε βλέπω ευτυχισμένο.
Δεν μπορώ να περιορίσω μέσα σε όρια
αυτά που πρέπει να πραγματοποιήσεις,
όμως θα σου προσφέρω τον ελεύθερο χώρο
που χρειάζεσαι για να μεγαλουργήσεις.
Δεν μπορώ να αποτρέψω τις οδύνες σου
όταν κάποιες θλίψεις
σου σκίζουν την καρδιά,
όμως μπορώ να κλάψω μαζί σου
και να μαζέψω τα κομμάτια της
για να την φτιάξουμε ξανά πιο δυνατή.
Δεν μπορώ να σου πω ποιος είσαι
ούτε ποιος πρέπει να γίνεις.
Μόνο μπορώ
να σ’ αγαπώ όπως είσαι
και να είμαι φίλος σου.
Αυτές τις μέρες σκεφτόμουν
τους φίλους μου και τις φίλες μου,
δεν ήσουν πάνω
ή κάτω ή στη μέση.
Δεν ήσουν πρώτος
ούτε τελευταίος στη λίστα.
Δεν ήσουν το νούμερο ένα ούτε το τελευταίο.
Να κοιμάσαι ευτυχισμένος.
Να εκπέμπεις αγάπη.
Να ξέρεις ότι είμαστε εδώ περαστικοί.
Ας βελτιώσουμε τις σχέσεις με τους άλλους.
Να αρπάζουμε τις ευκαιρίες.
Να ακούμε την καρδιά μας.
Να εκτιμούμε τη ζωή.
Πάντως δεν έχω την αξίωση να είμαι
ο πρώτος, ο δεύτερος ή ο τρίτος
στη λίστα σου.
Μου αρκεί που με θέλεις για φίλο.
Ευχαριστώ που είμαι.
Ποίημα του Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899-1986),
Ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες (1899-1986) γεννήθηκε στο Μπουένος Άιρες της Αργεντινής. Ήταν απόγονος αγωνιστών για τη χειραφέτηση της Αργεντινής, ενώ ο πατέρας του ήταν δικηγόρος και καθηγητής ψυχολογίας σε ξενόγλωσση παιδαγωγική σχολή.
Από παιδί ακόμα ο Χόρχε Λουίς Μπόρχες ήταν δίγλωσσος, αφού παράλληλα με τα ισπανικά, η αγγλόφωνη γιαγιά του του μάθαινε να μιλά και να γράφει την αγγλική γλώσσα. Ο μικρός δήλωσε στον πατέρα του ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας και σε ηλικία επτά χρόνων σύνταξε στα ελληνικά μια σύνοψη της ελληνικής μυθολογίας. Οκτώ χρονών γράφει το πρώτο διήγημά του, ενώ ένα χρόνο αργότερα μεταφράζει και δημοσιεύει τον «Ευτυχισμένο πρίγκιπα» του Όσκαρ Ουάιλντ.
Εξαιτίας μιας πάθησης στα μάτια του, που θα τον οδηγήσει προοδευτικά σε πλήρη τύφλωση, η οικογένεια Μπόρχες εγκαθίσταται στη Γενεύη, όπου ο Χόρχε Λουίς εγκαινιάζει της λυκειακές σπουδές του και αποκτά μια υψηλού επιπέδου μόρφωση, καθώς τελειοποιεί τις γνώσεις στην αγγλική, γαλλική και γερμανική γλώσσα. Ανακαλύπτει την εξπρεσσιονιστική ποίηση, τη γερμανική φιλοσοφία, τελειοποιεί τα λατινικά του και το 1919 εγκατεστημένος στη Μαγιόρκα της Ισπανίας ολοκληρώνει την πρώτη ποιητική συλλογή του «Οι κόκκινοι ρυθμοί» όπου είναι φανερός ο θαυμασμός για την επανάσταση των μπολσεβίκων στη Ρωσία.
Η οικογένεια των Μπόρχες, έπειτα από πολλές προσωρινές διαμονές και πολλά ταξίδια στην Ευρώπη, επιστρέφουν το 1921 στο Μπουένος Άιρες, όπου και θα παραμείνει. Τώρα ο Μπόρχες ανακαλύπτει τις φτωχογειτονιές της γενέτειράς του με τους compafritos («μόρτες»), γράφει ποιήματα, διηγήματα, δοκίμια και «φαντασίες», ιδρύει διάφορα περιοδικά, παίρνει μέρος σε λογοτεχνικούς ομίλους και από το 1925, που θα δημοσιεύσει την ποιητική συλλογή «Η απέναντι Σελήνη» και τα δοκίμια «Έρευνες», θα δίνει το λογοτεχνικό παρόν με ένα έως δύο έργα το χρόνο, μέχρι το 1985 που θα δημοσιευθεί και η τελευταία ποιητική συλλογή του, «Οι συνωμότες».
Ο Μπόρχες πέθανε στις 14 Ιουνίου του 1986 στη Γενεύη.
Δυο είναι οι μεγάλες απάτες της γενιάς μας.
Η μια είναι η «αγάπη» όπως την λέμε και την εννοούμε σε ερωτικό επίπεδο (που δεν είναι παρά μόνο πόθος, απωθημένα και εγωιστικές ναρκισιστικές κατακτήσεις) όλοι όσοι ζήσαμε με συνεχείς εναλλαγές συντρόφων και θεωρήσαμε αυτό σαν φυσιολογικό τρόπο ζωής. Η άλλη είναι αυτό ακριβώς που λέει το άρθρο…ότι δηλαδή μπορείς να κρυφτείς, ότι μπορείς να καλυφτείς, να προστατεύσεις τον εαυτό σου από πληγές και ανθρώπους και εγωισμούς.
Δεν γίνεται αυτό.Δεν έχει κανένα νόημα.Όταν είσαι στα 20-κάτι σου ίσως φαίνεται λογικό επειδή έχεις τις πληγές φρέσκες, ο εγωισμός ίπταται, εμπειρία ζωής ΔΕΝ έχεις ακόμα και κάθε τι που ΦΑΙΝΕΤΑΙ να σε καταπραΰνει γίνεται αποδεκτό (βάλε και τους φίλους που σε πρήζουν να «προστατεύσεις» δήθεν τον εαυτό σου, πολλές φορές παίρνοντας «εκδίκηση» βρίσκοντας νέους φίλους, συντρόφους κτλ, προσθέτοντας δηλαδή κι άλλες πληγές στην ψυχή σου). Άντε να σε πάει μέχρι τα 30-35 όπου οι περισσότεροι δήθεν ψάχνουμε για «σοβαρές σχέσεις» (αφού φάγαμε και χορτάσαμε σάρκες) και κάπου προσπαθούμε να κρύψουμε τις πληγές μας ή να μην τις εκθέσουμε στον άλλον μπας και είναι κι αυτός ύποπτος. Δηλαδή ούτε αγάπη πουθενά, ούτε άνοιγμα ψυχής, παρά μόνο υποψία, κρυψίνοια, εγωισμός (μην πάθω πάααλι εγώ βρε παιδί μου), βόλεμα…
Μετά τα 35 όμως (έτσι στο περίπου) και αφού άντρες και γυναίκες βλέπουν τις επιλογές τους να ελαττώνονται απειλητικά, τότε όλη αυτή η θεατρική παράσταση «σχολάει» γιατί απλούστατα είναι ψεύτικη…δεν έχει να προσφέρει τίποτε ουσιαστικό, δεν εξυπηρετεί ανθρώπινες ανάγκες παρά μόνο εγωισμούς και οι εγωισμοί συντρίβονται όταν ο άνθρωπος αρχίζει και βιώνει μοναξιά και φόβο…πραγματικό φόβο. Εκείνον που δείχνει τους φίλους σου παντρεμένους με παιδιά κι εσένα μόνο κι έρημο με σάρκα χορτάτη αλλά ψυχή ανέπαφη και πεινασμένη. Και πως να βρεις να την ταίσεις την ψυχή σου όταν όλα αυτά τα χρόνια τάιζες τον εγωισμό «προστασία» από ανθρώπους και πληγές;; Και πως να εμπιστευτείς πλέον άνθρωπο σ’αυτή την ηλικία που δεν έχεις όπλα να τον αντιμετωπίσεις;; και που να κρυφτείς; στα 40 σου; Ή παίρνεις την απόφαση και αλλάζεις, πετάς όλες αυτές τις απίστευτες βλακείες (να μην πω τίποτα χειρότερο) και θεωρίες, γίνεσαι πιο ήρεμος, χαμογελάς περισσότερο, αποτραβιέσαι λίγο από την φασαρία γύρω σου κι ελπίζεις να βρεις έναν άνθρωπο πληγωμένο όπως κι εσύ, αλλαγμένο όπως κι εσύ.
Ή συνεχίζεις τις ίδιες #@#@ριες, γίνεσαι λοιπόν ένα κινούμενο αστείο, ένα ανέκδοτο για τους νεότερους που σε βλέπουν να κρύβεσαι πίσω από συμπεριφορές και ρούχα και τρόπους και τατουαζ που δεν ταιριάζουν στην ηλικία σου, με υφάκι και άποψη δήθεν προχώ και «έμπειρου» να προσπαθείς να πείσεις για την κατάστασή σου….και πίσω από όλα αυτά ο τραγικός Εσύ, ένα ανθρώπινο απομεινάρι που ξέρασε ο εγωισμός που τάισες τόσα χρόνια, που μπούκωσε τόσο πολύ που δεν άντεξε άλλο και σε ξέρασε.
Πονάει να τ” ακούς εε;;
Δεν πειράζει.Έχεις επιλογή.
Κάνε το πρώτο, όχι το δεύτερο.
Γίνε άνθρωπος.Διέγραψέ τα όλα.Ξέχνα τα.Χαμογέλα.Παίξε.Δώσε.Χαμογέλα λίγο ακόμα.Μίλα.Όταν σε ρωτήσει κανείς «τι έγινε;» μην κρυφτείς, μην πεις ψέμματα και μην κατηγορήσεις άλλους.Κανείς δεν έμεινε μόνος του στα 40 επειδή έφταιγαν οι «άλλοι» (ο εγωισμός σε σπρώχνει να κάνεις συνέχεια τα ίδια λάθη με λάθος ανθρώπους όσο «σοφός» κι αν νομίζεις ότι έγινες). Αποδέξου το λάθος και διόρθωσ’το. Δεν μπορείς να ζήσεις προστατευμένος.Δεν μπορείς.Δεν γίνεται.Δεν λειτουργεί έτσι η ζωή.Μπορείς απλά να κάνεις καλύτερες επιλογές.Να μαθαίνεις πιο γρήγορα και να μην επαναλαμβάνεις ίδια λάθη.Να μην παίρνεις στα σοβαρά τον εαυτό σου…γέλα λίγο με τα χάλια σου, καλό θα σου κάνει.Έπεσες κάτω…ΟΚ…τι να κάνουμε τώρα;;Σήκω πάνω.Με σένα θα ασχολούμαστε πάλι;
Δεν μπορεί να σε ταΐσει ο εγωισμός φίλε, δεν το κατάλαβες ακόμα;;;Θα σου κλέψει όλο τον θησαυρό και θα σε ξεράσει μόνο σου στο τέλος.
Τι κάθεσαι εκεί και κοιτάς με σηκωμένη μύτη;
Ποιος νομίζεις ότι είσαι;;
Τι διαφορετικό νομίζεις ότι πέρασες εσύ που δεν ξέρουν οι άλλοι;;;
Δεν βαρέθηκες να αυτοδικαιώνεσαι στην μοναξιά σου;;
Φοβάσαι εε;;
Κι εγώ.
Τι να κάνουμε τώρα;;Εδώ θα μείνουμε όλη μας την ζωή;;Θα γεράσουμε με τους φόβους μας;;
Άνοιξη έρχεται…Ανάσταση έρχεται….Άντε σήκω, πέρνα να με πάρεις να πάμε να πάρουμε και τους άλλους και να πάμε να ζήσουμε όσο είμαστε ζωντανοί.
Άντε…πάψε την κλάψα.
Μέχρι να πεθάνουμε θα πέφτουμε και θα πονάμε.
Ποια είναι η διαφορά ανάμεσα στο «Μ’ αρέσει» και «Αγαπώ»; ρώτησαν μια μέρα κάποιον σοφό.
«Να σας πω» απάντησε εκείνος χαμογελώντας.
«Βλέπετε στο κήπο σας ένα όμορφο λουλούδι. Σας αρέσει πολύ. Σκύβετε το κόβετε και το παίρνετε μαζί σας. Αν όμως αγαπάτε το λουλούδι που είδατε, το ποτίζετε και το φροντίζετε κάθε μέρα. Καταλάβατε;
Αγαπώ αυτήν την εικόνα.
Αγαπώ τους αγωνιστές
και τους συμπαραστάτες τους.
Αγαπώ τους ιατρούς και τους νοσηλευτές
που τους φροντίζουν νυχθημερόν.
Αγαπώ τους βοηθούς του Πατέρα
και τους υπηρέτες της Ζωής.
Αγαπώ τους ασθενείς και τους αρρώστους
και τους φτωχούς όλου του κόσμου.
Αγαπώ αυτούς που αγαπούν χωρίς ανταλλάγματα,
δηλαδή αυτούς που ξέρουν να αγαπούν αληθινά.
Αγαπώ αυτούς που ήταν κάλπικοι
και στη δοκιμασία τους μεταμορφώθηκαν σε ποιητές.
Αγαπώ τα δάκρυά σου και
θέλω να μου να τα χαρίσεις για διαμάντια.
Αγαπώ τον πόνο το δικό σου που σε κάνει Άνθρωπο
κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσιν Θεού.
Αγαπώ το σταυρό που κουβαλάς,
γιατί σε πάει στη Βασιλεία των Ουρανών.
Αγαπώ ακόμα και το θάνατο που θα έρθει αναπόφευκτα,
γιατί οδηγεί στην Αναστάση και την Αιώνια Ζωή.
Αγαπώ την απόγνωση που σε έφθασε στον πάτο,
γιατί τώρα σου έχει μείνει μόνο ο Ουρανός.
Αγαπώ τη στιγμή που πέφτεις,
γιατί για να σηκωθείς πιάνεις το χέρι του Ιησού Χριστού.
Αγαπώ τη θλίψη και την αποτυχία σου,
γιατί σου αποκαλύπτουν την πραγματική Ελπίδα.
Αγαπώ τα πάθη και τα λάθη σου,
γιατί μαθαίνεις όσα οι δάσκαλοι δε θα σου πουν ποτέ.
Αγαπώ τις ατέλειες και τις πληγές σου,
γιατί σε φέρνουν με ταπείνωση στο Φως.
Ό,τι κι αν γίνει, να θυμάσαι ότι
σε αγαπώ γι’ αυτό που είσαι και όχι για ό,τι έχεις.
Ό,τι κι αν συμβεί, θα είμαι κοντά σου
σαν αόρατο άγγιγμα και άρωμα προσευχής.
Ό,τι κι αν προκύψει στο δρόμο σου – μη φοβηθείς –
θα είμαι εκεί για να σε κουβαλήσω στα χέρια μου.
Σ Ε Α Γ Α Π Ω . . .
Ακόμα απορώ και εξίσταμαι! Σταματάει ο νους μου και δεν μπορώ να το χωνέψω. Αν προσπαθήσω να εννοήσω το βάθος, σαλεύομαι. Μόλις νοιώσω λίγο την αγαθότητα και το έλεος, συντρίβομαι. Η σίγουρη αίσθηση της αναξιότητάς μου και της αχαριστίας μου απέναντι σ’ όλα αυτά που μου χαρίστηκαν με κάνει να φρίττω, να τρέμω και να παραληρώ για τη συγκατάβαση και την καταδεκτικότητα. Πόσο συγκαταβαίνουν προς την αναξιότητά μας ο Θεός και οι Άγιοί του!!
Είχα κάποτε τη μεγάλη τιμή και ευλογία να μεταφέρω το γέροντα Παΐσιο κάπου με το αυτοκίνητό μου. Μέσα στη μεγάλη του απλότητα και ταπείνωση, ξεχνιόμουν και εγώ και παρασυρόμουν σε μία… οικειότητα. Έβλεπα μπροστά μου τον πατέρα μου και λησμονούσα ότι ο Θεός κατοικούσε μόνιμα μέσα του. Λησμονούσα ότι είχε πραγματώσει στο έπακρο τις δυνατότητες της ανθρώπινης φύσης και ότι είχε γίνει ένας θεοφόρος. Λησμονούσα ότι με το λόγο του διώχνει δαιμόνια, ότι με ένα λόγο του ανίατες ασθένειες εξαφανίζονται, ότι το πρόσωπό του έλαμψε σαν ήλιος μπροστά στα μάτια μου, ότι… ότι… ότι με ατελείωτα χαρίσματα έχει τιμηθεί και στολισθεί από το Άγιο Πνεύμα, τη Χάρη Του Θεού.
Τα γνωρίζω καλά όλα αυτά και τα φυλάω βαθειά μέσα στα βάθη της ψυχής και παρακαλώ το Θεό με αγωνία και δάκρυα να μη μου τα κλέψει ποτέ από κει ο λυσσασμένος εχθρός μου, ο διάβολος. Κι όμως… όταν βρισκόμουν με το γέροντα, πολλές φορές η απλή και ανεπιτήδευτη συμπεριφορά του, η γεμάτη καλοσύνη και χιούμορ, με παρέσερνε στην οικειότητα, από την οικειότητα κατρακυλούσα στην αναίδεια και το θράσος, και άνοιξα το στόμα μου με όλη την αναισθησία και τη χαζομάρα μου και είπα.
– Γέροντα, πες μου για το Θεό, μίλησέ μου, πώς είναι;
Ο γέροντας δε μίλησε κι εγώ εξακολουθούσα να οδηγώ, σε στροφές μάλιστα πάνω στο βουνό.
Θεέ μου !… Άρχισα ξαφνικά να νοιώθω το Θεό παντού. Μέσα στο αυτοκίνητο, έξω στα βουνά, μακριά στους απόμακρους Γαλαξίες. Ήταν παντού, γέμιζε τα πάντα, αλλά δεν ήταν τίποτα από όλα αυτά. Μια ουσία που διαπερνούσε όλες τις άλλες, χωρίς να μπερδεύεται ή να συγχέεται μ’ αυτές. Μια δύναμη παντού παρούσα που όμως κανείς δεν την αντιλαμβάνεται, έξω από κάθε αντίληψη. Δεν μπορεί κάποιος να την ανακαλύψει με δική του… αλαζονική προσπάθεια. Μια δύναμη που μόνο… αυτοαποκαλύπτεται. Όλα αυτά τα βουνά, τα αστέρια, τα δέντρα, οι άνθρωποι υπήρχαν και διατηρούνταν στη ζωή χάρις στη δική Του δύναμη. Μπορούσε σε μια στιγμή μέσα να τα εξαφανίσει, να πάψουν να υπάρχουν χωρίς θόρυβο ή πάταγο ή αντίσταση. Όπως γυρίζουμε το διακόπτη και σε μια στιγμή χάνεται το φως. (περισσότερα…)
Μοναξιά δεν είναι να μην έχεις σύντροφο.
Μοναξιά είναι να μην έχεις δώσει στον εαυτό σου την ευκαιρία να μοιράσει έστω λίγο από την καρδιά του στον άλλο.
Υ.Γ. λες ότι αγαπάς μα δεν φτάνει…
δεν φτάνει, γιατί δεν είσαι έτοιμος να σταυρωθείς…
δεν φτάνει, γιατί βάζεις όρια στο «δόσιμό» σου…
Η αγάπη προς τον σύντροφό μας και τα παιδιά μας είναι το πρώτο πεδίο εφαρμογής της εντολής του Κυρίου “ν’ αγαπήσουμε τον πλησίον μας όπως τον εαυτό μας”. Παρ΄όλα αυτά κάποιες χρηστικές συμβουλές προς τους συζύγους μπορούν να βοηθήσουν στην καλύτερη κατανόηση του τρόπου εφαρμογής της εντολής αυτής μέσα στο Γάμο:
Αν θέλεις να διατηρήσεις τον γάμο σου σταθερό και ακλόνητο, αν θέλεις να μην φτάσεις ποτέ στο διαζύγιο, ακολούθησε τις παρακάτω συμβουλές:
[1] Μάθε να εκδηλώνεις την αγάπη στον ή στη σύντροφό σου. Η αγάπη είναι δώρο του Θεού στους συζύγους, για να τους βοηθήσει να στηρίξουν την σχέση τους. Η αγάπη δεν παύει ποτέ να είναι της μόδας ή επίκαιρη. Η τρυφερότητα δεν θεωρείται ταμπού σε κανέναν πολιτισμό. Και ο άντρας και η γυναίκα έχουν ανάγκη να αγαπιούνται μέχρι το τέλος της ζωής τους,, όπως και την ημέρα του γάμου τους.
[2] Μάθε να ενισχύεις και όχι να καταστρέφεις την αυτοεκτίμησή του ή της συντρόφου σου. Πρακτικά, όλοι μας από καιρό σε καιρό, αναρωτιόμαστε αν αξίζουμε ή όχι. Σε τέτοιες στιγμές τίποτα δεν είναι τόσο καταστροφικό όσο η αποκάλυψη ότι το πρόσωπο, που όφειλε να μας γνωρίζει καλύτερα και να μας αγαπά περισσότερο, είναι αυτό που μας υποτιμά και μας περιφρονεί.
[3] Μάθε να είσαι ευτυχισμένος με αυτά που έχεις. Είναι καλό να ξέρεις πώς να ζεις όταν έχεις αφθονία αγαθών, αλλά είναι καλύτερο να ξέρεις πώς να ζεις όταν στερείσαι. Ποτέ μην προσπαθήσεις να ζεις πολυτελέστερα απ’ ότι σου επιτρέπει το εισόδημά σου, ή ν’ αγοράζεις με πίστωση πέρα από τις δυνατότητές σου. Τα οικονομικά προβλήματα κι η συσσώρευση χρεών δημιουργούν ένταση μέσα στην οικογένεια και μπορεί να οδηγήσουν σε ατέλειωτους τσακωμούς.
[4] Μην παντρευτείς κάποιον ή κάποια με τη σκέψη να τον ή να την αλλάξεις. Μελέτες έχουν αποδείξει ότι ελάχιστος αριθμός ανθρώπων μπορεί να σημείωσε κάποια αλλαγή, απλά και μόνο χάρη στο γάμο τους. Μάθε ν’ αποδέχεσαι και ν΄ αγαπάς τον σύντροφό σου όπως είναι. Αν θεωρείς κάποιο στοιχείο του χαρακτήρα του ανυπόφορο, τότε φρόντισε να μην προχωρήσεις στο Γάμο. Αν το διαπιστώσεις μετά το Γάμο τότε βρες τρόπο να το ξεπεράσεις με περισσότερη αγάπη.
Ψυχωφέλιμη ὀμιλία τοῦ Ἀρχιμανδρίτη π. Βαρνάβα Γιάγκου (διάρκεια: 67′) πάνω σέ ἀποσπάσματα βιβλίου του γέροντα Αἰμιλιανοῦ Σιμωνοπετρίτη με σχόλια και ἐρμηνεία γιά τά κεφάλαια περί Ἀγάπης τοῦ Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὀμολογητοῦ. Ἀκοῦστε ἤ κατεβάστε τήν ὁμιλία ἀπό ἐδώ.
Μιά ἔμμονη σκέψη ἤ λογισμός που ἐπανέρχεται, μιά ἐπίμονη ἀνάγκη, κάτι που μας ἀπασχολεί ζωηρά -ἕνα «κόλλημα» που ἔχουμε «φάει»- σημαίνει ὄτι ὑπάρχει κάποιο πάθος μέσα μας που πρέπει να ἀνακαλύψουμε…
Ὁταν μπαίνουμε στη διαδικασία να βροῦμε ποιος φταίει σέ μιά σχέση, αὐτό σημαίνει ὄτι δεν τόν/τήν ἀντιμετωπίζεις ὠς δικό σου ἄνθρωπο. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὑπάρχει κενό μέσα μας.
Τό πάθος που κρύβεται πίσω ἀπό μια ζωηρή ἐμμονή εἶναι ἕνα ἀπό τά ἐξής τέσσερα: Ἐπιθυμία, Λύπη, Ὀργή, Μνησικακία
Μιά ἐπιθυμία, ἀγαθή ἤ κακή, μάς βλάπτει ἐάν μας «κλέβει» το νου, ἐάν μας συγκινεί ἔντονα, ἐάν τελικά ὑποκαθιστά τό Θεό.
Όλους τους πιστούς οφείλομε να τους βλέπομε σαν ένα και να σκεπτόμαστε ότι στον καθένα από αυτούς είναι ο Χριστός. Και να έχομε για τον καθένα τέτοια αγάπη, ώστε να είμαστε έτοιμοι να θυσιάσομε για χάρη του και τη ζωή μας. Γιατί οφείλομε να μη λέμε, ούτε να θεωρούμε κανένα άνθρωπο κακό, αλλά όλους να τους βλέπομε ως καλούς. Κι αν δεις έναν αδελφό να ενοχλείται από πάθη, να μην τον μισήσεις αυτόν· μίσησε τα πάθη που τον πολεμούν. Κι αν τον δεις να τυραννείται από επιθυμίες και συνήθειες προηγουμένων αμαρτιών, περισσότερο σπλαγχνίσου τον, μην τυχόν δοκιμάσεις και συ πειρασμό, αφού είσαι από υλικό που εύκολα γυρίζει από το καλό στο κακό’’. Η αγάπη προς τον αδελφό σε προετοιμάζει ν’ αγαπήσεις περισσότερο τον Θεό. Το μυστικό, λοιπόν, της αγάπης προς τον Θεό είναι η αγάπη προς τον αδελφό. Γιατί, αν δεν αγαπάεις τον αδελφό σου που τον βλέπεις, πως είναι δυνατόν ν’ αγαπάεις τον Θεό που δεν Τον βλέπεις; ’Ο γαρ μη αγαπών τον αδελφόν αυτού, ον εώρακε, τον Θεόν, ον ουχ εώρακε, πως δύναται αγαπάν;
