Ἡ ζωὴ ἑνὸς ἐργάτη τῆς βυζαντινῆς μουσικῆς

kapnikarea

Ενδιαφέρον άρθρο που αφηγείται τη διαδρομή και ιστορία του ψάλτη Γεωργίου Ρεμούνδου, ψάλτη για πολλά χρόνια στην Καπνικαρέα Αθηνών.

Παραθέτουμε μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:

Η ενασχόληση μου με την ψαλτική τέχνη είναι μία ολόκληρη ζωή, μία ολόκληρη ιστορία με πολλά θαυμαστά γεγονότα που με έκαναν να θέλω να την ακολουθήσω και να την υπηρετώ όσο τα μάτια μου είναι ανοιχτά. Είμαι γόνος μικρασιατικής οικογένειας, με τους παππούδες μου να κατάγονται από την Πόλη, τα προάστια της Κωνσταντινούπολης και της Προποντίδας. Όταν ήρθαν στην πατρίδα, έφεραν στην Παλαιά Ελλάδα έναν πολιτισμό πλούσιο. Γι’αυτούς οι παραδόσεις ήταν τρόπος ζωής και είχαν χαρακτήρα καρδιακό, ό,τι και αν έκαναν ήταν πηγαίο.

Γεννήθηκα στη Νίκαια. Δεν ήμουν ούτε 5 χρονών, όταν πήγαινα με τον παππού μου για να καθαρίσει τα κανάρια του – καμιά 20αριά θα ήταν. Η διαδικασία για να τα καθαρίσει και να τους βάλει κανναβούρι και μαρουλάκι για να φάνε, έπαιρνε μία-μιάμιση ώρα. Την ώρα που έκανε αυτή τη δουλειά, τις περισσότερες φορές έψελνε. Τέτοιο ψάλσιμο δεν έχω ακούσει από κανέναν άλλον μέχρι σήμερα. Και το περίεργο είναι ότι δεν ήξερε μουσική. Αυτό που έμεινε χαραγμένο στην παιδική μου μνήμη ήταν το σφύριγμά του. Και τι σφύριζε; Τα τροπάρια της Μεγάλης Παρασκευής. Μία σφύριζε, μία έψελνε. Κεντούσε. Θυμάμαι και τη γιαγιά μου – τσανακαλιώτισσα – να πλένει στη σκάφη και να ψέλνει. Με είχε μαγέψει η ειλικρίνεια που έβγαζε όταν έψελνε, το πηγαίο. Ήταν ο δεύτερος σπόρος που έπεσε μέσα στην καρδιά μου για την ψαλτική μετά από το τραγούδι του παππού μου. Και ποτέ δεν μου είπαν – και αυτό ήταν το σημαντικό – να πάω στην εκκλησία, παιδί καθώς ήμουν. []

Το ψάλσιμο μου άνοιγε κάθε μέρα περισσότερο την καρδιά. Έχω κατορθώσει να αφήνω τον εαυτό μου προς τα πάνω. Αν θες να πετύχεις κάτι, μία είναι η συνταγή: να ζητήσεις έλεος. Και όλα θα γίνουν. Το έχω ζήσει άπειρες φορές αυτό και δε νιώθω πανικό σε δύσκολες στιγμές. []

Η βυζαντινή μουσική είναι καταρχάς καθαρά φωνητική. Δεν επιδέχεται όργανα. Αυτό στηρίζεται στην πυθαγόρεια αντίληψη, που ήθελε το θείο να υμνείται μόνο με φυσικά και όχι με τεχνικά μέσα. Δεύτερον, στηρίζεται στο λόγο. Η μουσική είναι, πάλι κατά τον Πυθαγόρα, υπηρέτρια του λόγου. Το αποτέλεσμα αυτών των δύο παραμέτρων είναι η βυζαντινή παράδοση να βασίζεται εξολοκλήρου στη φωνή. Ακόμη, η βυζαντινή μουσική είναι μονόφωνη, σε αντίθεση με τη δυτική  θρησκευτική παράδοση. Όπως λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, η ψαλμωδία πρέπει να ακούγεται σαν να ψάλλεται από ένα πρόσωπο. Είναι ομαδική, γιατί συμβολίζει τον ομαδικό χαρακτήρα της λατρείας. Δεν πάμε στην εκκλησία για να υπηρετήσουμε το εγώ μας, αλλά τη συλλογικότητα, το σώμα της εκκλησίας. Η εκκλησιαστική μουσική ψυχαγωγεί τον άνθρωπο με την αρχαία του όρου έννοια, οδηγεί την ψυχή του προς το θείο. Βέβαια αυτή η πορεία είναι και γλέντι, διασκέδαση. []

Ο ελληνικός λαός όμως δεν γνωρίζει πως ο πολιτισμός μας έχει δικό του μουσικό σύστημα, τόσο στη σημειογραφεία, όσο και στην πολυηχία. Είναι βασικό να γνωρίζουμε πως η μουσική μας παράδοση είναι ένα νόμισμα με δύο όψεις. Οι ίδιοι δρόμοι, η ίδια σημειογραφεία που χρησιμοποιούνται στην ψαλτική, χρησιμοποιούνται και στα δημοτικά τραγούδια. Είναι το ίδιο σύστημα. Αυτό που αλλάζει είναι το αισθητικό περιεχόμενο. Η ψαλμωδία είναι για δέηση, το δημοτικό τραγούδι για γλέντι. Και τα δύο είδη ήχου ήταν τρόπος ζωής.

Ολόκληρο το άρθρο είναι διαθέσιμο εδώ.

Πηγή: Popaganda

Απάντηση

Subscribe without commenting

  • Κέρασμα

    Η θεολογία είναι η βασίλισσα της επιστήμης. Όλη η κουλτούρα, όλος ο πολιτισμός απορρέει από τη θεολογία. Επομένως όλος ο κόσμος πρέπει να μελετήσει θεολογία.
    - π. Συμεών
  • Αρέσει σε %d bloggers: