– Καλησπέρα! Αν μου επιτρέπετε, μπορώ να σας κάνω μια ερώτηση;
-Ο,τι θες παιδί μου, είπε μ’ ένα στόμα το ηλικιωμένο ζευγάρι.
-Πόσα χρόνια είστε μαζί;
-65, είπε ο κύριος και χαμογέλασε πλατιά στη σύζυγο του
-Τόσα πολλά! Και πώς τα καταφέρατε;
-Κοίταξε παιδί μου, είπε η γυναίκα, εμείς παντρευτήκαμε την εποχή που ο,τι χάλαγε το επιδιορθώναμε, δε το πετούσαμε!
Είθε ο Κύριος να φωτίσει όλο τον κόσμο, να αισθανθεί τις αμαρτίες του και επιστρέψει στην Εκκλησία με μετάνοια και εξομολόγηση.
Είναι ανάγκη να αγωνισθούμε και επαγρυπνήσουμε για την σωτηρία ψυχών. Δεν είμεθα καλά, θα μας τιμωρήσει ο Θεός, διότι τον εγκαταλείψαμε.
Προβλέπετε μεγάλη δυστυχία και πτωχεία, αλλά επιβάλεται να γίνει και αυτό, διότι είναι δοκιμασία του Θεού.
Αφού ο Πανάγαθος Θεός, μας έχει δώσει όλα τα αγαθά, εμείς όχι μόνο τον ξεχάσαμε, αλλά και τον βλασφημούμε, γι’ αυτό χρειάζεται να μας δώσει κανένα ράπισμα να συνέλθουμε.
Όπως θα εργασθούμε έτσι θα πληρωθούμε από τον Κύριον, και ότι μας χρεωστά θα μας τα δώσει. Σύμφωνα με την εργασία θα πάρουμε και την αξία.Τι θα γίνει ένας Θεός γνωρίζει.
Προσευχή και μετάνοια με δάκρυα θα μας σώσει. Εκείνο που έχω να πω είναι ότι πρέπει όλοι να συναχθούμε και να σκεφτούμε καλά ότι φύγαμε και πρέπει να επανέλθουμε κοντά εις τον Θεό και όλους τους Αγίους. Ίσως μας λυπηθεί και μας συγχωρήσει, ει δ’ άλλως χανόμεθα. Τα πράγματα τα βλέπω πολύ σκοτεινά.
Από τα μαθητικά και φοιτητικά του χρόνια ο γέροντας έταξε τον εαυτό του στη διακονία της σπουδάζουσας η εργαζόμενης νεότητας. Θα μπορούσε κανείς εκ προοιμίου να πει ότι αυτός ο προσανατολισμός του ήταν αποτέλεσμα μιας διορατικότητος , που διέθετε σε όλες τις πτυχές της ζωής του ώστε να προηγείται και να προλαμβάνει τις εξελίξεις . Στο έργο της κατηχήσεως συνεργάστηκε μεταξύ άλλων και με τον σημερινό Αρχιεπίσκοπο Αμερικής Δημήτριο ( Τρακατέλλη) , λαϊκό , τότε , στέλεχος της αδελφότητας «ΖΩΗ» [459].
[] Κατ’ ευδοκίαν Θεού ο Γέροντας μεταφυτεύεται στα Τρίκαλα και σύντομα καθίσταται πνευματικός πατέρας κυρίως των νέων[460]. Είναι πολυσήμαντη η στιγμή αυτή για εκείνον αλλά και για το μέλλον της Εκκλησίας. Έρχεται σε μια εποχή που αναζητά όραμα και σε μια περιοχή που αναδύεται μέσα από τις στάχτες του εμφυλίου. Μόλις πριν μία δεκαετία η περιοχή των Τρικάλων κατέστη χώρος αδελφοκτόνων συγκρούσεων , υπαγορευμένων από ένα αυτοκαταστροφικό μίσος , που συνδαυλι-ζόταν και από τα έντονα πολιτικά πάθη .
Ο Γέροντας εμφανίζεται ειρηνοποιός, ενοποιός και με τη γλώσσα της πηγαίας , ανεπιτήδευτης και ανυστερόβουλης αγάπης του αγκαλιάζει τους πάντες . Δίνει το όραμα της αιωνιότητας σ’ αυτή τη νέα γενιά , που αναζητεί προσανατολισμό και νόημα στη ζωή. Το κήρυγμά του δεν αγγίζει τους σπουδαίους της κοινωνίας · γίνεται αποδεκτό και καρποφορεί στις καρδιές των φτωχών χωριατόπαιδων , που με τις υπέρμετρες θυσίες των γονέων τους μεταβαίνουν από τα αγροτικά χωριά του κάμπου η κατεβαίνουν από τα Χάσια και την Πίνδο στο Γυμνάσιο των Τρικάλων και της Καλαμπάκας για να σπουδάσουν. Στις αίθουσες κατηχήσεως της νεότητος , στις κατασκηνώσεις της Μητροπόλεως και στις ποιμαντικές του εξορμήσεις στα χωριά , ο λόγος του νεαρού ιερομονάχου, με το αχνό μελαγχολικό χαμόγελο και τη χριστοειδή μορφή , διαπερνά την καρδιά των ακροατών.
Σύντομα τα ακροατήριά του συνωθούνται[461] και ξεχειλίζουν στους τόπους όπου ομιλεί. Αυτή την αγάπη του για τους νέους δεν τη λησμόνησε ποτέ ασφαλώς και για το γεγονός ότι την εισέπραξε πολλαπλάσια κι από εκείνους. Δεν ταυτίστηκε ποτέ με τα ενδιαφέροντά τους ούτε συσχηματίστηκε με τις επιθυμίες τους για να γίνει αρεστός · σκοπός του δεν ήταν να αυτοπροβληθεί , να προσηλυτίσει και να δημιουργήσει πλήθος οπαδών , αλλά να παιδαγωγήσει εις Χριστόν. Ο Γέροντας επιθυμούσε να περιστοιχίζεται από «φίλους» μαθητάς και από την πρώτη στιγμή μετέδιδε την αλήθεια ότι είναι έτοιμος να δώσει κάθε ικμάδα των δυνάμεών του για την πνευματική τους ανέλιξη [462].
Γι’ αυτό αγαπήθηκε από τη νεότητα , όσο κι εκείνος την αγάπησε , εφόσον η νέα γενιά μ’ εμπιστοσύνη διέκρινε την ειλικρίνεια των προθέσεών του και την εκ μέρους του υπόδειξη μιας εναλλακτικής ζωής , τελειότερης και ανώτερης. Η διδαχή του είχε βιωματική κι όχι ηθικοπλαστική διάσταση , γεγονός σπάνιο στο πλαίσιο μιας κοινωνίας , που περιοριζόταν – ακόμη και σε θρησκευτικό επίπεδο – σε ανούσιες ηθικολογίες προκαλώντας την αποστροφή των επαναστατημένων νέων · των νέων που επιθυμούσαν ένα κόσμο καλύτερο και δικαιότερο μια κοινωνία τίμια , ανοικτή , αισιόδοξη και ειλικρινή , με προοπτική, ενότητα και όραμα. Ο Γέροντας δεν έβλεπε καμμιά διέξοδο στις δομές της τότε κοινωνικής κατάστασης και πρόβαλε ως πρότυπο ζωής τη Βασιλεία του Θεού.
Ασφαλώς και φαινόταν σαν ουτοπικό αλλά ήταν άκρως επαναστατικό και ρηξικέλευθο το κήρυγμά του σε μια εποχή που οι πάντες μιλούσαν για οικονομική ανόρθωση – ανάπτυξη , εργασία, μετανάστευση , ανοικοδόμηση κ.λ.π. Ο π. Αιμιλιανός προέβλεπε πως τούτη η κοσμική προοπτική σύντομα θα καταποντιζόταν στη ματαιότητα, στην προσκαιρότητα · έστω κι αν προκαλούσε ένα αναπτυξιακό θαύμα , θα δημιουργούσε ένα βαθύ υπαρξιακό κενό , όπως και συνέβη αργότερα. Γι’ αυτό χάριζε και εκδίπλωνε στα νειάτα της εποχής τις πτυχές μιας ζωής με προοπτική αιωνιότητας και όχι προσκαιρότητας ή προδομένων ονείρων.
Ο Γέροντας (Αιμιλιανός Σιμωνοπετρίτης) διακρινόταν για τον απόλυτο σεβασμό στην επιλογή τρόπου ζωής και την πραγμάτωση της προσωπικής κλήσης καθενός πνευματικού του τέκνου. Περιέβαλε με εκτίμηση την προτίμηση των περισσοτέρων -αριθμητικά- τέκνων του να αναδεχθούν τον χρηστό ζυγό του γάμου, διότι επιθυμούσε να δημιουργεί κλίμα ανέσεως και χαράς στην κάθε ψυχή, η οποία έδινε διέξοδο στις εφέσεις της. Με τη διορατικότητα και την εμπειρία του μπορούσε από νωρίς να διακρίνει εάν οι επιθυμίες καθενός ήταν σταθερές και βέβαιες, ώστε στην κατάλληλη στιγμή να ενθαρρύνει τις αποφάσεις ζωής. Δεν κατηύθυνε τυφλά και προπαγανδιστικά τους πάντες στη μοναχική ζωή , την οποία υπεραγαπούσε και υπερτιμούσε, αλλά με τις νουθεσίες του βοηθούσε να καταλάβει εάν κανείς μπορεί να «χωρήση τον λόγον τούτον , αλλ’ (ει τούτω) δέδοται»[463].
Πηγή: imgkid.com
Εξυψώνει στα κηρύγματά του και τα κείμενά του το μυστήριο του γάμου εις ύψος νοητόν και υπογραμμίζει το θεολογικό βάθος του , ώστε οι έγγαμοι να πολιτεύονται αξίως της κλήσεως [464], που έλαβαν από το Θεό. Θεωρεί τον μυστηριακό[465] και θεοσύστατο γάμο μία από τις σημαντικότερες στιγμές της ανθρώπινης ζωής ως απαρχή πνευματικών αγώνων. Κάθε αποτυχία στο γάμο σημαίνει και αποτυχία της πνευματικής ζωής. Οι έγγαμοι δεν συνυπάρχουν ούτε απλώς συμβιώνουν, δεν αποφασίζουν να «γλεντήσουν» έτσι τη ζωή τους, μετατρέποντας το σπίτι σε ξενοδοχείο πολλαπλασιάζοντας το υπαρξιακό τους κενό και δολοφονώντας την πνευματική τους ζωή. Με βαθιά επίγνωση της αξίας της αγωγής περί γάμου , ο Γέροντας συνιστά την έναρξη μιας τέτοιας προπαιδείας από την παιδική ζωή του ανθρώπου, κατά την οποία προετοιμάζει το μέλλον του λαμβάνοντας πλήθος επιπόλαιων γνώσεων , συχνά για ανούσια και επουσιώδη. Το παιδί μαθαίνει καταρχήν να αγαπά , να δίνει, να στερείται, να υπακούει, να έχει αγνότητα ψυχής και σώματος, τιμιότητα, γενναιότητα, αποφασιστικότητα, ειλικρίνεια, χαρά, επιστήμη η τέχνη, νοικοκυρωσύνη . Μιλά από το 1971 επαναστατικά και πρωτοποριακά σε μια τοπική κοινωνία κλειστή κι αυστηρή εξαίροντας τη δυνατότητα της καλής γνωριμίας η ακόμη και της διάλυσης του αρραβώνα , εάν το ζευγάρι είναι αταίριαστο. Προβάλλει τη σπουδαιότητα της έγκαιρης και υπεύθυνης εκλογής συζύγου , – γεγονός εξαιρετικά επίκαιρο στις μέρες μας ως αιτία πλείστων διαζυγίων – η οποία οφείλει να διεξάγεται ελεύθερα και αβίαστα , μακρυά από επιρροές φιλικών προσώπων η κυρίως των γονέων , λαμβανομένης όμως υπόψιν και της γνώμης των άλλων ενίοτε .
Σημαντικά στοιχεία της επιλογής συζύγου θεωρεί ο Γέροντας την προσήλωση στην οικογενειακή ζωή , την προσκόλληση στο (στη) σύζυγο, τον ανοικτό χαρακτήρα, την έλλειψη μεμψιμοιρίας, θρησκοληψίας, ψευδοευλαβείας[466], ψευδοτελειότητας. Με την πλούσια εμπειρία ως πνευματικού και μια εμπεριστατωμένη πρακτικότητα, ο Γέροντας μιλά ακόμη και για τη σημασία της κληρονομικότητας , αλλά επιμένει ιδιαίτερα στο στοιχείο της πίστεως ανάλογης με την πίστη των αγίων που παρέθεταν τα πάντα στο θέλημα του Θεού ζητώντας δύναμη και φωτισμό στις επιλογές τους. Το στάδιο της εκλογής ολοκληρώνει η επιλογή κοινού πνευματικού πατέρα – γέροντα , που θα είναι συμβοηθός της κοινής πορείας. Η ζωή του γάμου περιλαμβάνει και δυσκολίες , οι οποίες αποτελούν μεν απαραίτητο στοιχείο για τον πνευματικό αγώνα , αλλά αυξάνουν το πνευματικό φιλότιμο [467].
Οι σκοποί του γάμου είναι μεν πολλοί και επιμέρους, αλλά συμπυκνώνονται σε τρεις[468] από το Γέροντα : Πρώτα ο γάμος είναι μια πορεία πόνου, μια ζωή που την ομορφαίνει η ελπίδα αλλά την ενδυναμώνει η δυστυχία, μια συγκλήρωση -συμπόρευση δια πολλών θλίψεων, που προϋποθέτει την άρση ενός κοινού σταυρού δια της χάριτος του Θεού και της ευλογίας της Εκκλησίας . Ο Χριστός , το Άγιον Πνεύμα δε μένουν αμέτοχοι κι ασυγκίνητοι στην πορεία αυτή αλλά «υπερεντυγχάνουν στεναγμοίς αλαλήτοις»[469] υπερ των εγγάμων. Δεύτερον, θεωρεί το γάμο ως μία πορεία αγάπης δύο ανθρώπων που δια του συγχρονισμού, της ισοτιμίας και της συναρμονίας προχωρούν στη συνδημιουργία με το Θεό νέων ανθρώπινων υπάρξεων. Τρίτον , ο γάμος είναι πορεία στον ουρανό και τούτο συμβολίζεται εκτενώς κατά την ιερολόγησή του, ώστε να κατανοηθεί ευθύς εξαρχής ότι μεταξύ των εγγάμων εισέρχεται ως ενοποιός και οδηγός προς τα άνω ο ίδιος ο Χριστός, τον Οποίο καλούνται να αγαπήσουν υπέρ εαυτούς, και στον Οποίο καλούνται να σκλαβωθούν [470].
Ο Γέροντας δεν παρενέβαινε στα θέματα της οικογενειακής καθημερινότητας · αναζητούσε πάντοτε την υπέρβαση των προβλημάτων θέτοντας υψηλούς σκοπούς στην οικογενειακή συμβίωση. Η σχέση του με τα παιδιά και την ανατροφή τους ήταν αγαπητική, γνήσια, ειλικρινής εφόσον ήθελε πάντοτε να εξοικειώνονται με τα προστάγματα της Εκκλησίας [471], το πνεύμα της θυσίας και την αποφυγή των παράλογων απαιτήσεων. Για να εξάρει θεολογικές έννοιες , όπως η Εκκλησία , η αγάπη του Θεού η η σωτηρία , χρησιμοποιούσε εικόνες της οικογενειακής ζωής [472]. Σκοπός του ήταν – με πρότυπο και κατ’ αναλογία προς τη μοναστική ζωή – η απόκτηση της χαράς μέσα στο κάθε σπίτι με τον αλληλοσεβασμό, τη συναντίληψη και την προσφορά τιμής του ενός συζύγου προς τον άλλο[473]. Τόνιζε πως η οικογενειακή ζωή καταυγάζεται από τη χάρη του Θεού, όταν προάγει τη λατρευτική – λειτουργική ζωή των μελών της , τη μελέτη, τον πνευματικό αγώνα , την υπακοή, την άσκηση των αρετών, την εν Χριστώ τελείωση. Γι’ αυτό ο γάμος δεν είναι θέμα σωματικότητος, αλλά προαγωγός εις Χριστον, βασιλεία, παράδεισος [474]. Ο Γέροντας, όπως και σε άλλες πτυχές της ποιμαντικής του διακονίας, ήταν μεταδότης μιας υγιούς, ισορροπημένης πνευματικότητας που δεν «κατακυρίευε των κλήρων» αλλά οδηγούσε στην ελευθερία των τέκνων του Θεού [475].
Θαυμάσια σύντομη ταινία-ντοκιμαντέρ μυθοπλασίας «Εκ Μαρουδά ψελλίσματα» του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος «Η Ορθόδοξη κληρονομιά της Ουκρανίας στο Άγιον Όρος».
Υπόθεση: Ένα αγόρι που αναζητούσε ένα θαύμα – να έχει την επικοινωνία με τον πατέρα του, αφού ο πατέρας του ήταν πάντα απασχολημένος στην δουλειά, όπως και άλλοι γονείς στον σύγχρονο κόσμο. Ένα ταξίδι-προσκήνυμα στο Άγιον Όρος, μια συνάντηση αλλάζει πολλά πράγματα. Ο γέροντας Μακάριος από το κελί Μαρουδά με απλά λόγια βοηθάει τον άνθρωπο να καταλάβει τι έχει περισσότερη αξία στην ζωή του.
Η φιλαυτία -δηλαδή η παράλογη αγάπη προς το σώμα μας- ξεριζώνει τη φιλανθρωπία. Ενισχύει και εξαγιάζει την πλεονεξία. Κατατεμαχίζει την ίδια την ανθρώπινη φύση, αφού ο καθένας ασχολείται και μεριμνά μόνο για τον εαυτό του. Εξαιτίας αυτής, της φιλαυτίας, γινόμαστε σε όλα ιδιοτελείς και καταναλωτικοί -καταναλώνουμε τον κόσμο για να ικανοποιήσουμε τα πάθη μας, σχετιζόμεθα με ανθρώπους στοχεύοντας στο ατομικό συμφέρον, και το ίδιο μπακαλίστικο πνεύμα μεταφέρουμε στη σχέση μας με τον Θεό. Η φιλαυτία μας κάμει να θέλουμε να αποκτούμε, να κατέχουμε κατ’ αποκλειστικότητα ακόμη και την αγάπη των άλλων.
Ο Θεός μας θέλει απλούς, ταπεινούς και φυσικούς. Να είμαστε ο εαυτός μας. Δηλαδή να μην υποκρινόμαστε κάτι που δεν ανήκει σ εμάς, που δεν είναι δικό μας, που δεν είμαστε εμείς. Η πιο μεγάλη αρετή είναι η φυσικότητα. Όχι τόσο εύκολο σε ένα κόσμο που καθημερινά ζητάει και μοιράζει ρόλους και προσωπεία, τα οποία εμείς εθισμένοι δυστυχώς στο φαίνεσθαι τα υποδυόμαστε εύκολα. Η υποκρισία καταστρέφει την ομορφιά της αυθεντικότητας. Δηλαδή οτι ο καθένας μας είναι υπέροχος γιατί είναι διαφορετικός και μοναδικός. Κι όμως δεν το αντέχουμε, ούτε στον εαυτό μας, πολύ περισσότερο στους άλλους.
Ο Χριστός εάν κάτι καταδίκασε απερίφραστα ήταν η υποκρισία. Γι΄ αυτό ο Χριστιανός πρέπει να είναι άνθρωπος ακέραιος, ειλικρινής, αφτιασίδωτος, και γνήσιος. Δηλαδή φυσικός και φυσιολογικός. Ας μην ξεχνάμε οτι τις περισσότερες φορές στην προσάθεια μας να «συναντήσουμε» τον Θεό, χάνουμε την ανθρωπιά μας. Μα αλήθεια υπάρχει μεγαλύτερη αμαρτία και τυραννία, υπάρχει μεγαλύτερο κακό από το να προσποιείσαι τον «καλό»;
“Εκείνο που σώζει και φτιάχνει καλά παιδιά είναι η ζωή των γονέων μέσα στο σπίτι. Οι γονείς πρέπει να δοθούνε στην αγάπη του Θεού. Πρέπει να γίνουν άγιοι κοντά στα παιδιά με την πραότητά τους, την υπομονή τους, την αγάπη τους.
Να βάζουνε κάθε μέρα νέα σειρά, νέα διάθεση, ενθουσιασμό κι αγάπη στα παιδιά. Και η χαρά που θα τους έλθει, η αγιοσύνη που θα τους έχει επισκεφθεί, θα εξακοντίσει στα παιδιά την χάρη.
Για την κακή συμπεριφορά των παιδιών φταίνε γενικά οι γονείς. Δεν τα σώζουν ούτε οι συμβουλές, ούτε η πειθαρχία, ούτε η αυστηρότητα. Αν δεν αγιάζονται οι γονείς, αν δεν αγωνίζονται, κάνουν μεγάλα λάθη και μεταδίδουν το κακό που έχουν μέσα τους.
Αν οι γονείς δεν ζουν ζωή αγία, αν δεν μιλούν με αγάπη, ο διάβολος ταλαιπωρεί τους γονείς με τις αντιδράσεις των παιδιών.
Η αγάπη, η ομοψυχία, η καλή συνεννόηση των γονέων είναι ό,τι πρέπει για τα παιδιά. Μεγάλη ασφάλεια και σιγουριά.
Τα φερσίματα των παιδιών έχουν άμεση σχέση με την κατάσταση των γονέων. Όταν τα παιδιά πληγώνονται απ’ την κακή μεταξύ των γονέων τους συμπεριφορά, χάνουν δυνάμεις και διάθεση, να προχωρήσουν στην πρόοδο. Κακοχτίζονται και το οικοδόμημα της ψυχής τους κινδυνεύει από στιγμή σε στιγμή να γκρεμισθεί.[…]
Στην οικογένεια βρίσκεται μεγάλο μέρος απ’ την ευθύνη για την πνευματική κατάσταση του ανθρώπου. Για ν’ απαλλαγούν τα παιδιά από διάφορα εσωτερικά προβλήματα, δεν είναι αρκετές οι συμβουλές, οι εξαναγκασμοί, η λογική κι οι απειλές. Μάλλον γίνονται χειρότερα. Η διόρθωση γίνεται με τον εξαγιασμό των γονέων.Γίνετε άγιοι και δεν θα έχετε κανένα πρόβλημα με τα παιδιά σας. Η αγιότητα των γονέων απαλλάσσει τα παιδιά απ’ τα προβλήματα.
Τα παιδιά θέλουν κοντά τους ανθρώπους αγίους, με πολλή αγάπη, που δεν θα τα φοβερίζουν, ούτε θα περιορίζονται στη διδασκαλία, αλλά θα δίδουν άγιο παράδειγμα και προσευχή. Να προσεύχεσθε οι γονείς σιωπηλά και με τα χέρια ψηλά προς τον Χριστό και ν’ αγκαλιάζετε τα παιδιά σας μυστικά. Κι όταν κάνουν αταξίες, να παίρνετε παιδαγωγικά μέτρα, αλλά να μην τα πιέζετε. Κυρίως να προσεύχεσθε.
Πολλές φορές οι γονείς, και κυρίως η μητέρα, πληγώνουν το παιδί γι’ αταξία που έκανε και το μαλώνουν υπερβολικά. Τότε αυτό πληγώνεται. Ακόμη κι αν δεν το μαλώσεις εξωτερικά και μέσα σου το μαλώσεις κι αγανακτήσεις ή το κοιτάξεις άγρια, το παιδί το καταλαβαίνει. Νομίζει ότι η μητέρα δεν το αγαπάει. Ρωτάει την μάνα:
– Μ’ αγαπάεις, μαμά; – Ναι, παιδί μου.
Αλλ’ αυτό δεν πείθεται. Έχει πληγωθεί. Η μητέρα το αγαπάει, θα το χαϊδέψει μετά, αλλ’ αυτό θα κάνει το κεφάλι πίσω. Δεν δέχεται το χάδι, το νομίζει υποκρισία, γιατί έχει πληγωθεί.
Πηγή: Βιβλίο «Βίος και Λόγοι» Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου. εκδ. Ι.Μονής Χρυσοπηγής, σ.416-421
Με ρωτάς για την αιτία της τωρινής κρίσης, ή της τωρινής Θείας δίκης!
Η αιτία είναι πάντα η ίδια. Η αιτία για τις ξηρασίες, τις πλημμύρες, τις επιδημίες και άλλα μαστιγώματα της γενιάς των ανθρώπων είναι η αιτία και για την τωρινή κρίση. Η αποστασία των ανθρώπων από τον Θεό. Με την αμαρτία της Θεοαποστασίας οι άνθρωποι προκάλεσαν αυτή την κρίση, και ο Θεός την επέτρεψε, ώστε να ξυπνήσει τους ανθρώπους, να τους κάνει ενσυνείδητους, πνευματικούς και να τους γυρίσει προς Εκείνον. Μέχρι πότε θα διαρκέσει η κρίση; Όσο το πνεύμα των ανθρώπων παραμείνει δίχως αλλαγή. Ώσπου οι υπερήφανοι υπαίτιοι αυτής της κρίσης να παραιτηθούν μπροστά στον Παντοδύναμο. Ώσπου οι άνθρωποι και οι λαοί να θυμηθούν, την ακαταλαβίστικη λέξη «κρίση», να τη μεταφράσουν στη γλώσσα τους, ώστε με αναστεναγμό και μετάνοια να φωνάξουν: «η Θεία δίκη»! (Το κείμενο προέρχεται από το βιβλίο του Αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς, «Δρόμος δίχως Θεό δεν αντέχεται…», Ιεραποστολικές επιστολές Α’, εκδ. «Εν πλω», Αθήνα 2008, σσ. 33-36. Ο τίτλος του πρωτοτύπου είναι: «Στον παπα-Κάραν για την κρίση τού κόσμου») Όσο σ’ ένα λαό η ψυχή είναι ζωντανή και δυνατή μέχρι τότε τίποτε δεν χάνεται. Πάνω από όλα και από όλους είναι ο Θεός, που κυβερνά τα πάντα. Άγιος Παΐσιος ο Αγιορείτης
