Στυλιανός Κυριακίδης: ένας αφανής Έλληνας ήρωας

Γνωρίστε την άγνωστη, συγκλονιστική ιστορία ενός σύγχρονου μεγάλου Έλληνα πρωταθλητή και άξιου διάδοχου του θρυλικού Σπύρου Λούη, τον μαραθωνοδρόμο Στυλιανό Κυριακίδη, ο οποίος το 1946 βοήθησε εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες να γλιτώσουν από την πείνα.

Όταν ήμουν μικρός, πολλές βραδιές κοιμόμουν στο σπίτι του παππού και της γιαγιάς μου στην Κυψέλη. Ήταν πολύ ευχάριστη η διαμονή μου στο σπίτι τους. Δεν βαριόμουν ποτέ. Ένα απόγευμα ο παππούς μου μού είπε: «Σήμερα το βράδυ, ο Φρέντυ Γερμανός, στην εκπομπή του στην τηλεόραση, έχει τον Στέλιο Κυριακίδη». Όταν τον ρώτησα ποιος ήταν ο Κυριακίδης, μου διηγήθηκε σύντομα την ιστορία του. Η διήγηση αυτή ήταν τόσο συναρπαστική που εκείνο το απόγευμα δεν διάβασα τα μαθήματά μου ανυπομονώντας να παρακολουθήσω την εκπομπή για να δω ποιος ήταν αυτός ο τόσο σπουδαίος άνθρωπος.

Τον Απρίλιο του 1946 η Ελλάδα ήταν ρημαγμένη από την Κατοχή και ο Εμφύλιος πόλεμος ήδη μαινόταν. Ο κυπριακής καταγωγής Στέλιος Κυριακίδης (1910-1987), πρωταθλητής μεγάλων αποστάσεων, ήταν τότε 36 ετών. Επανειλημμένα πανελληνιονίκης και βαλκανιονίκης, είχε ήδη λάβει μέρος στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Βερολίνου (1936). Μάλιστα, κατά την διάρκεια της Κατοχής είχε συλληφθεί από τους Γερμανούς, αλλά αφέθηκε ελεύθερος, όταν έμαθαν ότι είχε συμμετάσχει στους αγώνες αυτούς. Ο Κυριακίδης με δική του πρωτοβουλία και έξοδα ταξίδεψε στην Αμερική για να λάβει μέρος στο Διεθνή Μαραθώνιο της Βοστώνης με σκοπό να τραβήξει τα βλέμματα της διεθνούς κοινότητας προς την χειμαζόμενη Ελλάδα. Αφού έφτασε στη Βοστώνη, δήλωσε συμμετοχή στον αγώνα, αλλά, επειδή ήταν αδύνατος λόγω της ανέχειας, αρχικά οι διοργανωτές δίστασαν να του δώσουν άδεια συμμετοχής. Τελικά, με πολλές πιέσεις από τους απόδημους της Βοστώνης, δόθηκε στον Κυριακίδη η άδεια να αγωνιστεί και έτσι στις 20 Απριλίου 1946 ο Κυριακίδης έλαβε θέση στην αφετηρία του μαραθωνίου της Βοστώνης μαζί με άλλους 134 αθλητές. Τηρώντας μια έξυπνη στρατηγική, τελικά τερμάτισε πρώτος με χρόνο 2 ώρες, 29 λεπτά και 27 δεύτερα μπροστά από μεγάλους μαραθωνοδρόμους της εποχής, όπως ο Άγγλος Κένεθ Μπέιλι, ο Αμερικανός Τζίν Κέλυ και ο Καναδός Κοτέ, που ήταν νικητές του συγκεκριμένου αγώνα στο παρελθόν. Μάλιστα ο Κέλυ, όταν αργότερα ρωτήθηκε πως ήταν δυνατόν να ηττηθεί από κάποιον που ήταν αδύνατος και με δυσκολία εξασφάλισε δικαίωμα συμμετοχής απάντησε: «Πώς μπορούσα να τον κερδίσω; Εγώ έτρεχα για μένα ενώ εκείνος για μια ιδεολογία!».

Η πιο πάνω επίδοση του Κυριακίδη αποτέλεσε τότε πανευρωπαϊκό ρεκόρ. Μετά τον αγώνα παρέμεινε για μεγάλο διάστημα στις ΗΠΑ πετυχαίνοντας να ευαισθητοποιήσει τους Αμερικανούς και μαζεύοντας σημαντική υλική βοήθεια, η οποία μοιράστηκε όταν επέστρεψε στην Ελλάδα. Η βοήθεια αυτή έμεινε γνωστή ως «πακέτο Κυριακίδη». Ο ίδιος αρνήθηκε να λάβει οποιοδήποτε χρηματικό έπαθλο. Όταν επέστρεψε στην πατρίδα, ένα εκατομμύριο Έλληνες τον ανέμεναν για να τον αποθεώσουν.

Στη Βοστώνη, σε ανάμνηση του θριάμβου του, οι Αμερικανοί φιλοτέχνησαν γλυπτό στο οποίο εμφανίζεται ο πρώτος σύγχρονος ολυμπιονίκης του μαραθωνίου, Σπύρος Λούης, να δείχνει στον Στέλιο Κυριακίδη το δρόμο προς τη νίκη…

Λίγα χρόνια μετά την εκπομπή του Φρέντυ Γερμανού, το 1987, όταν η Εθνική μπάσκετ στέφθηκε πρωταθλήτρια Ευρώπης, ο παππούς μου μού είπε: «τόσους πολλούς Έλληνες μονιασμένους έχω να δω από την ημέρα της απελευθέρωσης (ενν. από τους Γερμανούς) και από την υποδοχή του Κυριακίδη…».

***

1. Απόσπασμα συνέντευξης του Στέλιου Κυριακίδη στον Φρέντυ Γερμανό (διάρκεια 8′):

2. Δείτε εδώ ολόκληρο το αφιέρωμα της ΕΡΤ στον Στέλιο Κυριακίδη (45′).

3. Δείτε επίσης το θαυμάσιο ντοκιμαντέρ NBC στα αγγλικά «Στυλιανός Κυριακίδης: Το ταξίδι ενός πολεμιστή» (STYLIANOS KYRIAKIDES: the journey of a warrior, 2004)

Πηγή: περιοδικό Παράλλαξη