Γιατί θες να πας στον Παράδεισο;

Εξαιρετικό άρθρο του Αρχιμανδρίτη π. Ιωνά Μούρτου για υπαρξιακά ερωτήματα τα οποία οι περισσότεροι άνθρωποι (θρησκευόμενοι ή μη) αποφεύγουμε.

Η κα. Ελίνα Μαρκοπούλου, βρέθηκε προσφάτα μπροστά στο μεγάλο δίλημματης ζωής της: να πιη η να μήν πιη το ελιξήριο που της εξασφάλιζε αλλα 300 χρόνια ζωης? ( ηταν κόρη του γιατρού και αλχημιστή —– που εχει ανακαλύψει το φάρμακο) αυτή ηταν αισίως 342 χρονων, δηλ το ηπιε για πρώτη φορα στα 42 της ,καλοστεκούμενη, καθόλου ασχημη ηλικία για μια γυναικα, και παρεμεινε σε αυτη την ηλικια και καλή βιολογική κατάσταση για τρακόσια χρόνια. Εζησε στην Ευρώπη χρησιμοποιώντας διαφορα ονοματα, οπως Emilia Marty, Ellian Macgregor , κτλ φροντίζοντας παντα να κρατάη τα αρχικά Ε.Μ.

Εζησε κάθε εμπειρία, ολα αυτα τα χρόνια, και τελικα …βαρέθηκε. η ζωη , οι εμπειρίες της δεν την τραβούν πια.

Μπροστα στο δίλημμα να επεκτείνη για αλλα 300 χρόνια μια ανούσια ζωή, γεμάτη πλήξη , προτιμά να μην πιη το ελιξήριο, και τελικά να γεραση και να πεθάνη φυσιολογικά , σαν καλη γριούλα. (οσο για το ποθητό σε πολλους ελιξήριο, δυστυχώς για μάς, το καταστρέψη μια αλλη νεαρή γυναικα παρά της διαμαρτυρίες ενος παρισταμένου γερου, αρα…μη ψάχνετε)
Η ιστορία της ειναι φυσικά ενας μύθος, μια όπερα του Karel Čapek, που παιχτηκε στην Πραγα με επιτυχία. Ομως ειναι και ενα εξαιρετικό «πειραμα σκεψης» για το θέμα της αθανασίας.

Το προβλημα αυτο μπορει στην ελλάδα να μην απασχολει πολλους , διοτι υποκαθίσταται απο την θρησκευτική πίστη , (εννοώ δυστυχως αρκετους ορθοδόξους που πηγαινουν στην εκκλησία καθε πασχα για το κοκκινο αυγό). Οταν ερθουν οι μεταφυσικές ερωτησεις (αν προλάβουν μεταξυ των καθημερινων ασχολιων και διασκεδασεων, σε καποια ωρα μοναξιάς που αποφευγεται με κάθε τροπο, ως επικινδυνη ) εχουμε ετοιμη την απαντηση για να τις φιμώσουμε : ολο και κατι θα υπάρχη εκει πάνω, ειμαι χριστιανός ειναι αρκετό, η αυτα τα ξερουν οι πάπαδες, ρωτα αυτούς , εγω απλα τα πιστεύω.
Φυσικα υπάρχουν και πολλοι που λένε , δεν υπαρχει τίποτα, φατε πιητε κτλ, το γραφουν και το διαφημίζουν αλλωστε ολα τα ΜΜΕ.
Ομως στην φιλοσοφία ειναι ενα σοβαρό ερωτημα. Αλλα και στην ιεραποστολή.
Διοτι ο κινέζος σκεφτεται και ρωταει. Καλα θα (αν) ειμαι στον παράδεισο για παντα τι θα κανω εκει? Προσευχές κάθε μέρα? Θα διαβάζω την βιβλο ? πολυ πλήξη… καθε μερα τα ιδια και τα ιδια….
Ακομα και με το θεό να μιλούσα , θα καταντούσε βαρετό μετα απο χιλίαδες χρόνια….
Μου το εχουν πη πολλοι. Φοβούνται τον παράδεισο.
Και δυστυχώς αυτο για το οποιο μιλάει με κατανοητό τρόπο ο δυτικός χριστιανισμός (η ορθοδοξία οπως την ηξερα εγω στην ελλάδα, μαλλον δεν μιλάει ….καθόλου ) ειναι πως να αποφύγης την κόλαση. Πως να μην τιμωρηθής αιώνια, παρά την ενοχή σου.
Οπότε , λογικα ακολουθη το ερώτημα : καλα , την γλύτωσα γινόμενος χριστιανός , δεν πάω στην κόλαση, αλλα τοτε που παω? Μια κουβέντα ειναι να πης στον Παράδεισο. Οσες φορές ζητησα απο μαθητές μου η αλλους χριστιανούς εδω να μου περιγράψουν πιο αναλυτικά τι εννοουν, με κοιταγαν απορημένοι.δεν ξερουν να πουν.
Μαλιστα γελουν με την ιστορία του Καρκαβίτσα που τους λεω, για τον κεφαλονίτη ναυτη, που βεβαια , ως βέρος κεφαλονιτης δεν μπορουσε να παη στον παράδεισο, αλλα ουτε και στην κόλαση τον δεχόταν ο διάβολος (διοτι εσπασε το κεφάλι του να καταλάβη τι ειναι η κεφαλονιτικη σκουφια που βρηκε σε μια απο τις ..τακτικές επισκεψεις του στην κεφαλονια, δεν το βρήκε, κοντεψε να τρελαθή, απελπίστηκε και φοβήθηκε οτι θα του αναστατωση την κόλαση αν μπη) και ετσι κατασκήνωσε μεταξυ παραδεισου και κόλασης …και αραξε εκει. (ΥΓ) Μαλλον προτιμουν και αυτοι κατι τετοιο.
Μπορουν μονο αρνητικα να τον περιγράψουν , δηλ , ΟΧΙ βασανα, ΟΧΙ πονος κτλ Και ολοι βασικά συμφωνούν οτι μαλλον ειναι πολυ πληκτικά εκει, αν και διστάζουν να το παραδεχτούν δημόσια. Αλλωστε εχουμε και τα σχετικά ανεκδοτα, που συνηθως , εκ πρωτης οψεως ο μεταστάς και εχων την δυνατότητα να διαλέξη, συνηθως διαλέγει την κόλαση. (βεβαια την παταει μετα, αλλα παραμενει το γεγονος οτι ο παραδεισος ειναι πολύ πληκτικός) .
Προσπαθώντας ομως να γράψω, μια κατήχηση, για τους κινέζους , οπως αλλωστε σε προηγούμενο αρθρο εχω ζητήσει , και εξακολουθώ να ζητω ακόμα πιο πολυ, την βοηθεια σας, αντιμετωπιζω το προβλημα του ΚΙΝΗΤΡΟΥ.
Δεν μπορεις να λες σε ενα κινεζο, που δεν εχει ανατραφη ως ελληνας, και εχει την εννοια του παραδείσου, εστω τυφλά, χωρίς να καταλαβαίνει, αλλα την δέχεται (η υποκρίνεται οτι την δέχτεται) .
Αλλωστε απο τον βουδισμό , εχουμε την επίδραση οτι θεωρητικά μεν , δεν υπάρχει κανενας παράδεισος, αλλα η νιρβάνα, οπου δεν ΥΠΑΡΧΕΙ (χρησιμοποιω 3ο προσωπο , διοτι δεν υπαρχει υποκειμενο) καμια προσκόληση, καμια επιθυμία.
Για τον βουδισμο, οπως αναφέρεται στις πηγες του,’ υπάρχει σωτηρία, αλλα δεν βρισκεται ο σοζώμενος’
Για τον πρακτικό βουδισμό , υπαρχει ο (αλλοιωμενος ) pure land παράδεισος , κατι σαν τον παράδεισο τον δικό μας, το ζέν , που οπως οιδαμε , το ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ειναι ο παράδεισος, στιγμιαία, και διαφορα αλλα. Ομως πριν φτασουμε στον παράδεισο εχουμε δυστυχως τις μετεμψυχώσεις και μαλιστα παρα πολλες για ενα κοινο ατομο, συνεπως η ζωη ειναι πεπερσαμένη απο την σκοπιά των επιδιώξεων, και οι συνεχεις μετενσαρκώσεις τονίζουν το πεπερασμένο των επιδιωξεων μας , και το ματαιο της αιωνιότητας.
Ομως για την φιλοσοφία το πρόβλημα παραμένει.

Εχει νοημα η αιωνιότητα ? η οδηγει τελικα σε μια απεραντη βαριεστημάρα που ειναι προτιμότερο να σταματαη εκλεγοντας τον θάνατο? (δεν μιλάω εδω βεβαια την δυνατότητα της αιωνιότητας ως αντικειμενική [πχ. Περιστρεφόμενα συμπαντα που ανακάλυψε ο Goedel, οι Ω (ωμεγα) θεωρίες οπου ο ανθρωπος συντιθεται, αποθηκευεται και ανασυντίθεται απο τεράστια συμπαντικα κομπιουτερ]) αλλα για την ΕΠΙΘΥΜΙΑ, ΤΗΝ ΔΙΑΘΕΣΗ για την αιωνιότητα. Δηλ αν η αιωνιότητα εχει νόημα.
Υπαρχουν διαφορες φιλοσοφικές αποψεις , πολυ ενδιαφέρουσες. Βασικα του Williams που λεει οτι τελικα η αιωνιότητα, δηλ η κατασταση χωρίς θανατο τελικα ειναι ασκοπη, διοτι καταληγει σε βαρεμάρα, σε πλήξη και μονοτονία. Και του Chappel που λεει το αντίθετο. Οτι η αιωνιότητα μπορει να εχη νοημα , ως συνεχή εκπληρωση καλων σκοπων.
Ενα καλό παράδειγμα των δύο απόψεων και των διαφορών τους ειναι αυτό του σκοινιού. Αν υποθέσουμε οτι καθε καλή επιθυμία (φυσικά μιλάμε μόνο για καλές επιθυμίες, αυτές πού θα υπαγόρευε η κατηγορική προσταγή του Καντ) ειναι σαν ενα νήμα, με καποια αρχή και καποιο τέλος, τότε αυτά τα νήματα αν πλεχτούν μαζί φτιαχνουν ενα μακρύ σκοινί. Το ερώτημα ειναι , αν το σκοινί ΕΧΕΙ ΝΟΗΜΑ να είναι απείρου μήκους η πεπερασμένου.
Δηλ μετά απο πεπερασμένο χρόνο, ο ανθρωπος θα έχη νόημα να εχη ακόμα επιθυμίες , η δεν θα έχη κανενα νοημα αφού εχει κορεστή και βαρίεται?
Βεβαίως καταλαβαίνετε οτι δεν μιλω απο χριστιανικης αποψεως (ανασταση κτλ) αλλα απο την φιλοσοφική πλευρα, η οποία ομως ειναι και η γενική ιδέα των ανθρώπων που δεν γνωρίζουν τον χριστιανισμό και κυρίως την ορθοδοξία. αλλωστε το παράδειγμα του σκοινιου ειναι απο το paper tou Mikel Burley , on Immorality and meaning (reflections on the Markopoulos debate, ) που κιαυτός το παιρνει απο την εργασία του Chappel.
Νομίζω ομως οτι πέραν των διαφόρων φιλοσοφικών απόψεων, ως ιεραπόστολος, θα πρέπει ο ανθρωπος να εχη λόγους , να διψά την αιωνιότητα, υπο οποιαδήποτε μορφή, εστω και αν στην υπάρχουσα μορφή που βρισκόμαστε , βιολογικά, προς το παρόν τουλάχιστο δεν ειναι εφικτή απο βιολογικής απόψεως.
Και ως ορθόδοξος θα ηθελα να σημειώσω εδω οτι η αξία η οχι της αιωνιότητας, απο τους υπάρχοντες φιλοσόφους , περιλαμβανομένης και της αξιοτίμου κας. Μαρκοπούλου , αναφέρεται μόνο στο υποκείμενο, στην ατομικότητα. ΕΓΩ βαριέμαι την αιωνιότητα, διότι, ΕΓΩ δεν βλέπω αλλους λόγους και πηγές ικανοποίησης της ατομικότητας μου.
Το κεντρο βάρους ειναι το εγώ. Οχι πχ. Η ΑΝΑΓΚΗ που μπορει να με εχουν οι αλλοι. Δηλ. Μπορει πολλοι ανθρωποι , να με χρειαζονται, τοσοι πολλοι που δεν εχουν τέλος, (παρόλο που οι ανθρωποι αυτοι μπορει να ζουν πεπερασμένη ζωη, ομως επειδη αρχίζουν η τελειώνουν σε διάφορες στιγμές του χρόνου, πρακτικά απαιτειται αιωνιοτητα για μένα). Θα μπορουσε επίσης να με χρειάζεται καποιος αλλος που αποφάσησε οτι ΕΧΕΙ νόημα να ζη αιωνίως αλλα δεν μπορει χωρίς εμένα διοτι πχ, με αγαπά.
Βλέπουμε λοιπόν οτι το θέμα εχει εξεταστή μονο απο την πλευρά του εγωιστικα σκεπτομένου υποκειμένου .
Η κα. Ελίνα Μαρκοπούλου , απο αυτη την άποψη, ειναι μια κακομαθημένη εγωίστρια, διότι δεν της πέρασε απο το μυαλό, να ζη για τους αλλους, αφου της δόθηκε η δυνατότητα. Μάλλον ηταν ηδη νεκρη πρίν παρη το ελιξήριο…..

Θα μπορουσα να γράψω πολλά , για το θέμα, θα επανέλθω με δεύτερο αρθράκι αφού δω και τις απόψεις σας , αλλα σε πρώτη φάση, θα ήθελα να τονίσω την θέση της ορθόδοξης θεολογίας και βεβαίως ανθρωπολογίας.
Οτι δηλ, η ΥΠΑΡΞΗ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝΥΠΑΡΞΗ. (συνέπεια του τριαδικου δογματος)
Οτι η ΑΓΑΠΗ ΕΙΝΑΙ ΖΩΗ και μόνο τότε εχει νόημα η ζωη, οταν υπαρχη ως αγάπη και ελευθερία.
Αλλωστε , τότε ακόμα και ο θάνατος αποκτά αλλη διασταση. Πχ, η μάγισσα Κιρκη πρότεινε στον Οδυσεα να τον κάνη αθάνατο , αλλα αυτός προτίμησε την αγάπη στην αγαπημένη του γυναίκα, παρα την αιωνιότητα χωρίς αγάπη.
Ο θάνατος ειναι κακός , διοτι ακριβως ΣΤΑΜΑΤΑ τις δυνατότητες να αγαπήσω εμπράκτως και ΔΙΗΝΕΚΩΣ. Και βεβαιως ο θάνατος ειναι τελικά ο μεταδότης του προποατορικού αμαρτήματος, που δεν ειναι , κατα την ορθόδοξη θεολογία η μετάδωση και μεταβίβαση της ενοχής του Αδάμ σε μένα μετα απο χιλίαδες χρόνια (αλλωστε αυτό ειναι αδικο και παράλογο ). Στην προς ρωμαίους επιστολη αναφαιρεται πολυ καθαρα 5:12 Διὰ τοῦτο ὥσπερ δι’ ἑνὸς ἀνθρώπου ἡ ἁμαρτία εἰς τὸν κόσμον εἰσῆλθεν καὶ διὰ τῆς ἁμαρτίας ὁ θάνατος, καὶ οὕτως εἰς πάντας ἀνθρώπους ὁ θάνατος διῆλθεν, ἐφ’ ᾧ πάντες ἥμαρτον
Δηλαδή, Αδαμ -> αμαρτία -> θάνατος -> ο θάνατος με κάνει να βαζω προτεραιότητες στην ζωή μου, πχ. Θα ήθελα να σας βοηθήσω αν ειχα χρόνο, αλλα ΔΕΝ ΕΧΩ ΑΠΕΙΡΟ ΧΡΟΝΟ, αρα κανω επιλογή και τελικά ανακαλύπτω το εγώ μου ως χωρισμό απο τόν αλλο, που ειναι η ρίζα της αμαρτίας.
Μου εχει μενει αξέχαστο απο τον αειμνηστο π.Πορφύριο το οτι δεν με μάλωσε ποτε για τις αμαρτίες μου , αλλα μονο οταν του ειπα οτι στο στρατό δεν ειχα πολυ δουλεια και ετσι… καθόμουν, και τεμπέλιαζα…. Βαριόμουν!!! εχασες την ψυχή σου μου ειπε!!!!! Και επεμεινε και μου δίδαξε οτι ριζα της αμαρτίας ειναι η ραθυμία , δηλ. Η αρνηση του ανθρώπου να ειναι ανοικτός σε όλα, και σε ολους , πρόυθμος για ολα. Δηλ η ρίζα της ΜΗ ΑΓΑΠΗΣ δηλ του θανάτου. (δυστυχώς οι ανθρωποι θελουν να ακούνε θαύματα και δεν νοίαζονται τόσο πολυ για τα σοφά λόγια…)

Και γιαυτο η εκκλησία στα τροπάρια της μεγάλης εβδομάδος μιλάει για την ραθυμία, την βαρεμάρα, (απο την οποια προσεβληθη και ο Ιουδας) τοσο πολυ.
Η θεια λειτουργία δεν ειναι μια τυπική προσευχή , ουτε καποια τελετη που ο παπάς κανει κατι σε ενα δωμάτιο κλεισμένο με κουρτίνες , οπως δυστυχως ο ευσεβισμός του μεσαίωνα αλλοιωσε το λειτουργικό ηθος της εκκλησίας (στη ρωσσια και στο αγι ορος δυστυχως κλεινουν με κουρτίνα ωστε να μη βλέπη ο πιστός, λες και δεν εσχίστη διαπαντος το καταπέτασμα του ναου με την σταυρική θυσία του Χριστου, λες και δεν κοινωνάμε αυτο που δεν επιτρέπεται να δουμε…..) ειναι αντίθετα η ανοδος στην βασιλεια των ουρανών, ειναι το οτι οι πολλοι γινονται Ενα, ΣΩΜΑ ΧΡΙΣΤΟΥ, ειναι εκει που τελικα ΔΕΝ υπαρχει θανατος, διοτι στην λειτουργία ο θάνατος ξεπερνίεται , οχι με την φυσική αθανασία της ψυχης αλλα με την αδάπη που εχη ο θεός για τα πλάσματα του, και που τελικά , αυτη η αγάπη δεν αφήνει να μηδενιστούν (ειτε ειμαστε καλοι ειτε κακοι) πολύ περισσοτερο δε , αυτη η αγάπη γινεται ζωη, και «περισεια ζωης» δηλ μετοχης στην αληθηνη πηγη της ζωης που ειναι ο Χριστός.
Δηλ ο Χριστός γινεται η τροφη , δηλ η αιτια της ζωης και ετσι ξεπερνιεται ο θάνατος ως χωρισμός.

Και τελικα αιώνια ζωή στον παράδεισο, φυσικά μετά την ανάσταση, ειναι αυτή η κοινωνία του Χριστου , με μεσω Αυτου με ΟΛΟΥΣ ΚΑΙ ΟΛΑ, διαρκώς και με συνεχή αυξηση.
Αλλα θα συνεχίσουμε αλλη φορά.

ΥΓ για οσους παρεξηγούν το αστείο μου για την κεφαλονιά, να σημειώσουν οτι εχω αιμα κεφαλονίτικο, ο πατερας μου ηταν απο το Ληξούρι και συνεπως… εχω δικαιωματα……

Αναδημοσίευση: Άρωμα Ασίας