Πρόταση ασκήσεως κατά την Μεγάλη Τεσσαρακοστή

Μέσα στο στρίμωγμα ο άνθρωπος αποκτά τις αρετές. Αν όχι την υπομονή, την αγάπη, τη μακροθυμία, τη συγχωρητικότητα, τουλάχιστον τη μεγίστη και μητέρα αυτών: την ταπείνωση• την αρετή που ανοίγει τον παράδεισο. Και βέβαια αυτό συμβαίνει διότι μέσα στις δυσκολίες και στις αναποδιές, βλέπει ο άνθρωπος πόσο αδύνατος είναι. Όταν μας γίνονται όλα τα θελήματα και ικανοποιούνται όλα τα σχέδιά μας, ο Θεός ετοιμάζει ένα σχέδιο που θα μας συντρίψει και θα μας στριμώξει. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε πεισματάρηδες και εγωιστές και σε όσους τα βάζουν με τον Θεό. Να περίπου πως σκέφτεται ο Θεός: «Αφού επιμένει ο άνθρωπος να ικανοποιεί τα θελήματά του, ασ’ τον. Καλύτερα να φτύνει αργότερα τον εαυτό του παρά τον Δημιουργό του. Εγώ αποσύρομαι προσωρινά».
Έτσι ο Θεός τραβιέται πίσω, αφήνει τον άνθρωπο να «ξεδιψάσει» τα σχέδιά του και μετά του συντρίβει τον εγωισμό με απρόβλεπτα γεγονότα και δυσάρεστα. Όσο περισσότερο ικανοποιείς το εγωιστικό, φιλήδονο και φιλόδοξο θέλημα και σχέδιο σου, τόσο αυξάνεις το «συντριπτικό» θέλημα του Θεού, που αργά η γρήγορα θα έρθει στη ζωή σου. Έτσι λειτουργεί ο πνευματικός νόμος. «Πας ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται» (Λουκ. ιδ 11). Η συντριβή που προσφέρει ο Θεός δεν σχετίζεται με τη διάλυση του ανθρώπου, αλλά με το σπάσιμο του εγωισμού του, αφού ο παράδεισος χωρεί μόνο συντετριμμένες και ταπεινές καρδιές. Όταν ο Θεός θέλει να προστατέψει έναν ευαίσθητο, αγαθό και μαλακό άνθρωπο από το «συντριπτικό» για τον εγωισμό μας θέλημά Του, βάζει εμπόδια στο δικό μας εγωιστικό θέλημα.

- Γέροντας Πορφύριος