Έλληνες «εθισμένοι» και σπάταλοι στο πετρέλαιο
H τελευταία έκθεση της Eυρωπαϊκής Ένωσης δίνει στην Eλλάδα τον τίτλο της πιο σπάταλης χώρας, όσον αφορά τα καύσιμα
Kάθε Έλληνας καταναλώνει 70% περισσότερο «μαύρο χρυσό» τον χρόνο απ’ ό,τι οι υπόλοιποι Eυρωπαίοι
H τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης μάλιστα δίνει στην Ελλάδα τον τίτλο της πιο σπάταλης χώρας, όσον αφορά το πετρέλαιο. «Κι όμως είστε πλουσιοπάροχα προικισμένοι από τη φύση με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. H χώρα σας βρίσκεται σε μια περιοχή εξαιρετικά ηλιόλουστη, όπου υπάρχουν πλούσιοι υδάτινοι πόροι και πνέουν συχνά ισχυροί άνεμοι. Σταθερά όμως επιλέγετε το πετρέλαιο, την εύκολη λύση», αναφέρουν μεταξύ άλλων οι εμπειρογνώμονες.
«Ακολουθούμε την ακριβώς αντίθετη τάση από εκείνη που επικρατεί σε ολόκληρη την Ευρώπη», αναφέρει, ο υπεύθυνος θεμάτων ενέργειας του Ελληνικού Γραφείου της Greenpeace, κ. Δημήτρης Ιμπραήμ. «Σε ολόκληρο τον κόσμο, σχεδόν καθημερινά η αγωνία αυξάνεται για την έλλειψη πετρελαίου. Αυτήν τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη, στην Ευρώπη, ερευνητικά προγράμματα για τη βελτίωση των μεθόδων παραγωγής ενέργειας από υδρογόνο, από νερό, από υπολείμματα σκουπιδιών αλλά και από τον ήλιο. Χώρες όπως η Σουηδία, σχεδιάζουν την πλήρη πετρελαϊκή απεξάρτησή τους – με ορίζοντα πενταετίας. Το πρόβλημα πλέον δεν συνίσταται στο αν το πετρέλαιο θα είναι ακριβό, αλλά στο αν η παραγωγή θα είναι εις θέσιν να καλύψει την ζήτηση. Το αγωνιώδες ερώτημα είναι, δηλαδή, αν θα υπάρχει σε λίγα χρόνια διαθέσιμο πετρέλαιο για να το αγοράσουν – σε οποιαδήποτε τιμή – οι καταναλώτριες χώρες. Οι Έλληνες συμπεριφέρονται σαν να υπάρχει άφθονο πετρέλαιο για τις επόμενες δεκαετίες» συμπληρώνει.
Οι προβλέψεις. Οι προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης (European Union Energy Outlook to 2020) αποδεικνύουν του λόγου το αληθές. H συνολική κατανάλωση στη χώρα μας θα φθάσει τους 40,5 εκατομμύρια τόνους πετρελαίου το 2020 (από περίπου 28 εκατομμύρια που είναι σήμερα). «Και όμως», όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή έκθεση, «η Ελλάδα είναι μια χώρα με σχετικά ήπιες ενεργειακές ανάγκες. Χωρίς βαριά βιομηχανία, με το 40% της ενεργειακής κατανάλωσης να αντιστοιχεί στις μεταφορές, το 34,4% στα νοικοκυριά, το εμπόριο, τους τομείς υπηρεσιών και της γεωργίας και μόνο το 25,6% να αντιστοιχεί στη βιομηχανία».
«Δεν έχει ιδιαίτερη σημασία η κατανομή της κατανάλωσης. Το κακό είναι πως δεν κάνουμε καμία απολύτως προσπάθεια να απεξαρτητοποιηθούμε από τον «μαύρο χρυσό»», αναφέρει ο περιβαλλοντολόγος, κ. Φίλιππος Κυρκίτσος. «Τα έργα που έγιναν τα τελευταία χρόνια μαρτυρούν αυτήν την αδιαφορία. Ο προαστιακός σιδηρόδρομος υποτίθεται ότι θα ήταν ηλεκτροκίνητος. Κι όμως, δύο χρόνια τώρα κινείται με πετρέλαιο. Ακόμη και οι νέες οικοδομές – κατοικίες, κτίρια γραφείων, το Ολυμπιακό Χωριό – δεν εφαρμόζουν πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας. Το μέσο κτίριο στην Ελλάδα καλύπτει τις ανάγκες σε θέρμανση με κάποιον λέβητα πετρελαίου και τις υπόλοιπες ενεργειακές ανάγκες (συμπεριλαμβανομένης της ψύξης) με ηλεκτρικό ρεύμα από το δίκτυο της ΔΕΗ.
H σπατάλη πετρελαίου είναι εμφανής σε όλες τις πτυχές της καθημερινότητας. Καταναλώσαμε ηλεκτρισμό που αντιστοιχεί σε 48,8 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες το 2004. Περίπου 4 δισεκατομμύρια κιλοβατώρες από αυτές θα είχαν εξοικονομηθεί με δύο απλές κινήσεις: αν γινόταν ανακύκλωση και αν όλοι έκλειναν τις συσκευές της τηλεόρασής τους από τον διακόπτη και όχι από το τηλεκοντρόλ. Σύμφωνα μάλιστα με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, αν αυτά τα δυο μέτρα τα εφάρμοζε στους χώρους ευθύνης του ο πιο σπάταλος ενεργειακά τομέας στην Ελλάδα – το Δημόσιο -, η χώρα θα εξοικονομούσε περίπου 140.000 τόνους πετρελαίου τον χρόνο, δηλαδή περίπου το 22% της κατανάλωσης ενέργειας που αντιστοιχεί στις δημόσιες υπηρεσίες!
4,6 κιλοβατώρες την ημέρα… δώρο από τον ήλιο
Τα φωτοβολταϊκά συστήματα μετατρέπουν ένα μέρος της ηλιακής ενέργειας σε ηλεκτρισμό. Κάθε τετραγωνικό μέτρο επιφάνειας της χώρας μας δέχεται κατά μέσον όρο 4,6 κιλοβατώρες την ημέρα σαν… δώρο από τον ήλιο. Αυτό που κάνουν τα φωτοβολταϊκά είναι να μετατρέπουν ένα μέρος από αυτήν την ενέργεια σε ηλεκτρισμό – μια μετατροπή που γίνεται αθόρυβα, αξιόπιστα και με μηδενική ρύπανση. Και όμως, αυτού του είδους τα συστήματα καλύπτουν μόλις το 2,1% της οικιακής κατανάλωσης. Στην Ευρώπη των 25 καλύπτουν το 9% της οικιακής κατανάλωσης. Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρει πως αν εγκαθίσταντο φωτοβολταϊκά συστήματα στις στέγες των κτιρίων της Ελλάδας, θα μπορούσαν να καλύψουν το 1/3 των συνολικών αναγκών της χώρας σε ηλεκτρισμό. Η τοποθέτηση ενός απλού ηλιακού θερμοσίφωνα εκτιμάται πως προσφέρει εξοικονόμηση ενέργειας ακόμη και κατά 40%. Αν ο ηλιακός θερμοσίφωνας συνδεθεί με τα πλυντήρια πιάτων και ρούχων, επιτυγχάνεται ακόμα μεγαλύτερο ενεργειακό όφελος.
H ενεργειακή σπατάλη… πάει με το αυτοκίνητο
Θριαμβεύει το πετρέλαιο στα μέσα μαζικής μεταφοράς. Το 89% των αστικών και υπεραστικών λεωφορείων και τρένων κινείται με προϊόντα πετρελαίου. Στην Ευρώπη των 25 το αντίστοιχο ποσοστό είναι 61%. Όσο για τα I.X. που κινούνται με φυσικό αέριο, ηλεκτρισμό ή ηλιακή ενέργεια στην Ελλάδα, μετρώνται στα δάκτυλα του ενός χεριού. Στην Ευρώπη ωστόσο αποτελούν το 6% του στόλου.
Ενδεικτικό της οπισθοδρόμησης της χώρας μας στον τομέα αυτό είναι το γεγονός ότι ακόμα και σήμερα το 31,7% των επιβατικών αυτοκινήτων που κυκλοφορούν δεν είναι καταλυτικά. Επιπλέον, τα οχήματα κινούνται αργά μέσα στις πόλεις, με αποτέλεσμα να καταναλώνουν περισσότερα καύσιμα. «Και αν κάποτε – πριν από δέκα χρόνια – υπήρχε δικαιολογία, σήμερα δεν υπάρχει καμία» λέει ο συγκοινωνιολόγος κ. Στράτος Παπαδημητρίου. «Εδώ και λίγα χρόνια είναι υπαρκτό ένα, μικρό έστω, δίκτυο μέσων σταθερής τροχιάς. Ηλεκτρικός, Μετρό ακόμα και ο πετρελαιοκίνητος προαστιακός πηγαίνουν τους επιβάτες πολύ πιο γρήγορα στον προορισμό τους. Όμως αυτοί επιλέγουν το μποτιλιάρισμα και την ταλαιπωρία του I.X.».
H οδήγηση. H ενεργειακή σπατάλη γίνεται ακόμα μεγαλύτερη, όμως, με τον τρόπο που οδηγούν οι περισσότεροι. «Έχουμε εκδώσει συγκεκριμένες οδηγίες για οικονομική οδήγηση, τις οποίες δεν ακολουθεί σχεδόν κανείς» αναφέρουν ειδικοί από την ΕΛΠΑ. «Οι χαμηλές στροφές του κινητήρα, ο σωστός αέρας ελαστικών, η καλή κατάσταση κινητήρα, η αποφυγή απότομων επιταχύνσεων και επιβραδύνσεων, η απαλλαγή άσκοπων βαρών από το αυτοκίνητο μειώνει την κατανάλωση των καυσίμων κατά πολύ».
Η μεταφορά προϊόντων γίνεται κυρίως με φορτηγά αυτοκίνητα, ενώ η χρήση του σιδηροδρόμου υπολείπεται κατά πολύ εκείνης των άλλων ευρωπαϊκών χωρών. Τα τελευταία στοιχεία της Επιτροπής Μεταφορών δείχνουν ότι μόλις το 7,2% των εμπορευματικών μεταφορών στο εσωτερικό της χώρας μας γίνεται μέσω του ΟΣΕ. Το μέσο ευρωπαϊκό ποσοστό είναι 48%. Ακόμα και ο γεωργικός τομέας αναδεικνύεται σε ιδιαίτερα ενεργοβόρο αφού υπάρχουν αυξημένες ανάγκες άντλησης υδάτων, λόγω κακής διαχείρισης των υδάτινων πόρων.
Δεν… έχει ρεύμα η ανακύκλωση
Αν ανακυκλώνονταν όλα τα προϊόντα συσκευασίας και χαρτιά που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα μέσα σε έναν χρόνο, θα μπορούσαν να καλυφθούν οι ενεργειακές ανάγκες της πόλης τής Αθήνας για τέσσερις μήνες. Η ανακύκλωση εξοικονομεί ενέργεια, καθώς κάθε προϊόν που παράγεται από ανακύκλωση απαιτεί πολύ λιγότερη ενέργεια απ’ ό,τι για να παραχθεί από πρώτες ύλες. Στην Ελλάδα όμως, τα προγράμματα ανακύκλωσης έχουν μείνει στα χαρτιά.
Πηγή: εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, 24/3/2006