Με πόσους Πόντους μπαίνω στον Παράδεισο;
Πόσο μετράνε οι καλές μας πράξεις στη ζωή αυτή;
Μια ενδιαφέρουσα αλληγορική ταινία για έναν ‘καλό’ άνθρωπο που ίσως μας προβληματίσει.
Κέρασμα
Ό,τι μας συμβαίνει στη ζωή μας δεν είναι τυχαίο, δεν είναι μακριά από το μάτι του Θεού. Έτσι αν δείτε κάποιον να σας προσβάλει, να σας εξευτελίζει ή να σας βρίζει, μη θυμώσετε αμέσως μαζί του. Ψάξτε μέσα σας και θα βρείτε να φυτρώνει η τσουκνίδα της υπερηφάνειας. Ο Θεός λοιπόν μας στέλνει τους υβριστές μας για να μας κάνει προσεκτικούς ενδοσκόπους και να προλάβουμε το κακό που φυτρώνει και φουντώνει μέσα μας.
Στο αντιαιρετικό σεμινάριο της Ι.Μ. Γλυφάδας στις 18 Ιουνίου 2012 ο π. Κ. Στρατηγόπουλος έδειξε το ίδιο βίντεο ως αποτρεπτικό να μη το προβάλουμε σε καμιά κατηχητική μας προσέγγιση, γιατί δεν εκφράζει την ορθόδοξη θεολογία. Η κόλαση, σύμφωνα με την ορθόδοξη πατερική παράδοση, δεν είναι τιμωρία και ανταπόδοδη καλών και κακών πράξεων, όπως πρεσβεύει η δυτική θεολογία. Είναι η αναμέτρηση με την αγάπη και το φως του Θεού. Αν Τον δέχεσαι (έχεις προετοιμαστεί να τον δεχτείς), αυτό είναι παράδεισος. Αν όχι, αυτό είναι κόλαση. Διαφέρει το κοίταγμα. Κι αυτή είναι διαφορά ουσίας από την οποία ξεπήδησαν πολλές αιρέσεις.
Αυτό μόνο πολύ συνοπτικά μπορώ να σας πω. Διαβάστε Μάξιμο Ομολογητή.
Ευαγγελία, προφανώς ο πατήρ Κωνσταντίνος έχει δίκιο. Η ταινία βοά σκληρή προτεσταντική ηθική. Προσωπικά μου άρεσε το μήνυμα ότι οι ‘καλές’ μας πράξεις δίπλα στις οποίες φυτρώνει το αγριόχορτο της υπερηφάνειας και στηρίζουμε ενίοτε τις ..μεταφυσικές μας προσδοκίες έχουν τελικά πεπερασμένο αντίκρισμα.
Μια σκέψη: Εάν η ταινία τελείωνε με τη συντριβή και αίτημα για συγχώρεση η οποία του απέφερε αιφνιδίως ..τρελούς πόντους μήπως θα ήταν πιο κοντά στην ορθόδοξη εμπειρία του Θεού ως φιλέσπλαχνου πατέρα;
Το ότι έχει και θετικά μηνύματα δεν υπάρχει αμφιβολία. Και οι αιρετικοί δεν τα λένε όλα λάθος. Όμως εδώ το θέμα είναι οι πόντοι. Δεν πρόκειται ούτε για τους τρελούς πόντους της μετάνοιας. Τίποτε δεν μπαίνει στη ζυγαριά. Δεν μετράμε συν, πλην ακόμη και αν τα συν της μετάνοιας και της αγάπης του Πατέρα βαραίνουν πιο πολύ. Ο άσωτος ένα εκ καρδίας «ήμαρτον» είπε και συγχωρήθηκε πολύ πριν το εκφέρει ως λόγο στον Πατέρα. Ο ληστής μόνο ένα «μνήσθητι» ψέλλισε και πήρε την υπόσχεση ότι την ίδια μέρα θα είναι μαζί Του στον παράδεισο. Από την άλλη πλευρά ο Ιούδας καταδικάστηκε γιατί δεν άντεξε να αναμετρηθεί με την αγάπη του Θεού.
Οι καλές μας πράξεις δεν μετράνε ως πόντοι, αλλά μετράνε ως πορεία από την κάθαρση στο φωτισμό και τη θέωση. (κάθαρση – φωτισμός – θέωση: τα τρία βασικά σημεία που περικλείουν όλη την ορθόδοξη θεολογία, η κεντρική ιδέα όλης της Φιλοκαλίας). Το αντίθετο οι αμαρτίες μας. Δεν είναι αρνητικοί πόντοι, αλλά ο συσκοτισμός που επέρχεται σιγά σιγά και μας κλείνουν το δρόμο από την κάθαρση στο φωτισμό και τελικά θα μας εμποδίσουν να δεχτούμε το φως του Θεού, αν δεν προλλάβουμε να αλλάξουμε πορεία, αν δεν προλλάβουμε πριν πεθάνουμε να ξεκινήσουμε έστω την κάθαρση. Γιατί ακόμη κι ένα μικρό ξεκίνημα καθάρσεως μας ανοίγει το δρόμο προς το Φως. Όσο καθαρίζεσαι, τόσο φωτίζεσαι. Αυτά τα δύο είναι παράλληλα. Αυτό που έγινε με το ληστή. Μπήκε σε πορεία καθάρσεως και μπόρεσε και είδε το Φως του Θεού. Αν ο θάνατος σε βρεί σε πορεία καθάρσεως (ακόμη και στο ξεκίνημα), είσαι άγιος. Αγιότητα είναι η μη διακοπτόμενη πορεία (προσέξτε: η πορεία) από την κάθαρση στο φωτισμό. Γι’ αυτό και μιλάμε για τον Άγιο Ληστή (εικονογραφείται ως άγιος, παρ’ όλο που δεν ξέρουμε να έκανε πριν κάτι καλό που να του μετρήθηκε έστω σαν λίγοι πόντοι.
Σκέψη: Αν η ταινία είχε τη δυνατότητα να περιβάλει το θεατή με την αγάπη του Θεού προς την πάσχουσα ψυχή του ανθρώπου μετά θάνατον και με την απόγνωση της ψυχής που αποχωρίζεται το σώμα και για πρώτη φορά «βλέπει» την αιωνιότητά της και το Δημιουργό της (με ό,τι αυτό συνεπάγεται), τότε ίσως πλησίαζε την ορθόδοξη εμπειρία.
Προσωπική άποψη: οι πόντοι, ο κυριούλης τύπου δημόσιος υπάλληλος επί τω έργω μου έρχονται εντελώς κακόγουστα. Πάντως στα συν της «ταινίας» το ότι στηλιτεύει τον ηθικισμό τύπου «δε σκότωσα, δεν έκλεψα, φρόντιζα την οικογένεια => είμαι καλός άνθρωπος». Ε, ρε γλέντια που θα κάνουμε μόλις κλείσουμε τα μάτια μας …
Καλό θα είναι να ξέρουμε τι πιστεύουν αυτοί με τους οποίους διαφωνούμε. Εγώ συγκεκριμένα είμαι Ευαγγελικός. Δεν σκοπεύω να εισέλθω σε δογματική συζήτηση. Απλώς να διευκρινίσω θέλω. Τι σημαίνει τελικά «σκληρή προτεσταντική ηθική»; Οι Προτεστάντες ήταν αυτοί που αντιτάχθηκαν ακριβώς στο μάζεμα των ηθικών πόντων προς τη σωτηρία. Ήταν αυτοί που κήρυξαν ότι η σωτηρία οφείλεται αποκλειστικά και μόνο στην αγάπη του Θεού και όχι στα κατορθώματα του ανθρώπου. Αν θέλει κάποιος να προσάψει κάτι στον προτεσταντισμό αυτό είναι η διδασκαλία του απόλυτου προορισμού, η οποία εν ολίγοις λέει ότι ο Θεός αγαπά και εκλέγει προς σωτηρίαν κάποιους όχι γιατί είναι «καλοί» και μαζεύουν πόντους αλλά απλώς γιατί τους αγαπά και τους σώζει. Τους αγαπά επειδή τους αγαπά, χωρίς καμία άλλη αιτιολογία και βαθμολογία. Και τους κάνει δικούς του. Τόσο απλά!!! Μπορεί κανείς να διαφωνεί, σωστά ή λάθος, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα. Απλώς πρέπει να ξέρει με τι διαφωνεί. Παρακαλώ, διαβάστε πρώτα τους Θεσμούς Χριστιανικής Θρησκείας του Καλβίνου, και θα δείτε τι εννοώ.
@Ευαγγελία Σ’ ευχαριστούμε για την εξαιρετική συνοπτική περιγραφή της Ορθόδοξης εμπειρίας και διδασκαλίας. Λοιπόν τώρα αυτό που μένει είναι να φτιάξουμε ένα αντίστοιχο βιντεάκι!
@Παναγιώτα έχεις δίκιο για τα ..γλέντια!
@Πάρη συμφωνώ με το «γνώριζε με τι διαφωνείς».
Η φράση «σκληρή προτεσταντική ηθική» κολλούσε εκτός από τον απόλυτο προορισμό (http://www.oodegr.com/oode/protestant/theol_protest_1.htm) και στις δικανικές απόψεις περί σωτηρίας και αντίλυτρου (http://www.oodegr.com/oode/swthria/antil1.htm)
Φιλικά,
Να διευκρινίσω: Το μάζεμα πόντων πιο πολύ ταιριάζει στη Βατικάνεια Δυτική Θεολογία. Και όντως ακριβώς η Θρησκευτική Μεταρρύθμιση με πρωτεργάτη το Λούθηρο αντιτάχτηκε σ’ αυτό το σκληρό οικονομικό παζάρεμα της σωτηρίας. Όσον αφορά στο πού οφείλεται η σωτηρία μας, η Ορθοδοξία πρεσβεύει ότι οφείλεται στη θυσία του Χριστού, την οποία όμως θυσία ο άνθρωπος πρέπει να αποδεχτεί. Το θέλω της αγάπης του Θεού είναι αναντίρρητο. Σ’ αυτό όμως πρέπει να προστεθεί και το θέλω του ανθρώπου. Το δε θέλω του ανθρώπου έγκειται στο να αποδεχτεί οικειοθελώς να μπει στην αγάπη του Θεού και στην πορεία του αγιασμού. Κι εκεί ακριβώς τα καλά έργα δεν παίζουν ρόλο προσθετικό συσσώρευσης αγιασμού. Ο άνθρωπος, που αποδέχεται την αγάπη του Θεού, αποκτά αγαπητικό κοίταγμα και για όλα τα πλάσματα του Θεού, για όλη την πλάση. Τα καλά έργα δεν είναι κανόνες ηθικής, αλλά το ξεχείλισμα της αγάπης που βγαίνει προς τα έξω ή έστω η ασκητική προσπάθεια του πιστού να καθάρει τον εαυτό του, ώστε κάποια στιγμή να μπορέσει να δει το φως του Θεού. Και ο Θεός τους αγαπά όλους και όχι μερικούς. Ο Θεός «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι» (Α΄ Τιμ. 2, 4) (κατά του απόλυτου προορισμού), αλλά δε θέλουν όλοι οι άνθρωποι να σωθούν, γιατί πολλοί «ἠγάπησαν μᾶλλον τό σκότος ἤ τό φῶς» (Ιω. 3, 19). Αν η Ορθοδοξία πίστευε ότι ο Θεός αγαπά μόνο μερικούς και όχι όλους και ότι ο Θεός δε θέλει να σωθούν όλοι, δεν θα ήμουν Ορθόδοξη. Ίσως να ήμουν και άθεη, γιατί δε θα μπορούσα να δεχτώ ένα Θεό τόσο άδικο. Για κάτι τέτοιους λόγους ξεπήδησε και η αθεΐα στη Δύση. Δεν μπορούσαν οι άνθρωποι να δεχτούν έναν ψεύτικο Θεό βατικάνειου ή προτεστάντικου τύπου. Δεν είναι τυχαίο που στην Ορθόδοξη Ανατολή δεν είχαμε οργανωμένα κινήματα αθεϊσμού, εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις επηρεασμού από τη Δύση.
Όσο για τη Μεταρρύθμιση καλά ξεκίνησε, τα έβαλε με αυτούς που μάζευαν «πόντους» (συγχωροχάρτια και όλα τα συναφή), αλλά δυστυχώς απεμπόλησε όλη τη μέχρι τότε ασκητική παράδοση της Εκκλησίας. Λες και μέχρι τότε όλη η Εκκλησία να ήταν λάθος! Η ασκητική της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που δεν είναι μόνο για μοναχούς, δεν είναι ηθικού τύπου ούτε ψυχικός καταναγκασμός. Είναι η οικειοθελή προσπάθεια του ανθρώπου που ζητεί να περικόψει ότι τον εμποδίσει στην πορεία του προς το Φως. Τι κρίμα που ο Λούθηρος δεν μπόρεσε να μελετήσει τους Πατέρες της Ανατολής! Τι κρίμα που δεν μπόρεσε λόγω συνθηκών να μελετήσει τα πιστεύω της Ορθοδοξίας, αν και είχε αναζητήσεις! Η Ορθοδοξία σε αντίθεση με τη Λατινική Εκκλησία κράτησε την αρχαία πίστη των Αποστόλων και δεν παρεκτράπηκε.
Φίλε Paris Papageorgiou, θα είχα να σου πω πολλά, γιατί έχω μελετήσει πολύ από πολλή αγάπη γι’ αυτά τα θέματα. Προσωπικά πιστεύω πως ένας Ευαγγελικός ίσως βρίσκεται πιο κοντά στην Ορθοδοξία από έναν Καθολικό. Εγώ έχω μελετήσει τα πιστεύω των Προτεσταντών και των Καθολικών, γι’ αυτό και έχω επιχειρήματα. Ξέρω με τι διαφωνώ. Εύχομαι κι εσύ να μελετήσεις Ορθοδοξία. Τότε δε θα πιστεύεις απλά, γιατί πιστεύεις. Θα βρεις τέτοιο βάθος που κάθε φορά θα εκπλήσσεσαι. Ξεκίνα, διάβασε Πατέρες. Μην τους απεμπολείς. Ήταν άγιοι και ήξεραν πιο πολλά από εμάς.
Οι προτεστάντες, οι καθολικοί, οι πήξε και οι δείξε μπλα μπλα μπλα, εμείς έτσι, αυτοί αλλιώς, μπλα μπλα μπλα…
Το θεό σας δεν έχετε!
Συγχωροχάρτια πωλούσαν και τα δύο βασικά ορθόδοξα πατριαρχία.
Μέχρι τη δεκαετία του 1960.
Είχαν μάλιστα εξειδικευτεί το ένα να πουλάει για τους ζωντανούς και το άλλο για τους πεθαμένους.
(Και τι μας νοιάζει? Σιγά μην κάτσουμε τώρα να κάνουμε αυτοκριτική!)
Κατά τ’ άλλα, μια ζωή θα αυτοκαθοριζόμαστε προσπαθώντας να δείξουμε «πόσο κακοί και α-πα-πα» είναι οι άλλοι.
Έτσι όλο και κάποιους αδαείς θα φανατίζουμε για την υπεροχή μας.
Βίβα ορθοδοξάρες!
Μιζέρια.
Κατά τ’ άλλα, η αποσύνδεση των πράξεων από την αυτοπραγμάτωση (που θεολογικά πηγάζει από την αποσύνδεση των πράξεων από τη σωτηρία), είναι η πηγή της κοινωνικής κατάντιας μας.
Επειδή νομίζουν κάποιοι ότι με μια τέτοια τούμπα γλιτώνουμε από την κοινωνική υποκρισία και γινόμαστε κάτι ανώτερο, να ενημερώσω ότι δε γλιτώνουμε από τίποτα.
Εκεί που διεκδικούσαμε τη δικαίωση μέσα από τις πράξεις (για να αποκτήσουμε «μέτωπο» στην κοινωνία), τη διεκδικούμε μέσα από τις ακραίες υπεροθρόδοξες τοποθετήσεις.
Και χάνουμε κάθε αξιολόγηση των πράξεων. (Άλλωστε εμείς δεν είμαστε κακοί «ορθολογιστές»!)
Οι θεολογικές ιδέες μεταφέρονται στην πολιτική πράξη, μην το ξεχνάτε αυτό.
Καιρός να κάνει την αποτίμησή της η ορθοδοξία για την τροφή που δίνει.
Οι καλές πράξεις δεν είναι πόντοι. Δεν χρειάζεται να πιστεύει κανείς σε παραδείσους και άλλα παραμύθια για να είναι καλός με τους συνανθρώπους του.
@ Leviathan
Συμφωνώ απόλυτα!
Και μου φαίνεται τραγικό όταν οι πιστοί λένε ότι αν δεν πίστευαν θα έκαναν ό,τι τους κατέβαινε, ότι χωρίς θεό δεν μπορεί ο άνθρωπος να ξεχωρίσει ανάμεσα σε καλό και κακό.
Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν κοινωνική ηθική αντίληψη, αλλά μπορούν να κάνουν το οτιδήποτε, αρκεί να τους το ζητήσει ο θεός τους. Τρομακτικό!!!
@ Πέτρο & Leviathan
Ἐκείνος πού δέν έχει τό θάρρος νά δεί την πραγματικότητα – τίς αληθινές αιτίες που τον απομακρύνουν από τον Θεό – θά καταφεύγει συνεχώς στό καμουφλάρισμά τους και στήν δικαίωσή του.
Ναι Ιωάννη, ακριβώς αυτό είναι, δεν έχουμε θάρρος να δούμε την πραγματικότητα. Αυτό μπορείς να το πεις και στα 4000 παιδιά που κάθε μέρα πεθαίνουν στην Αφρική, που φυσικά είναι μέρος ενός καταπληκτικού σχεδίου. Πιστεύετε σε άγιο φως , γυναίκες που γκαστρώθηκαν ενώ ήταν παρθένες, φίδια που μιλάνε, ανθρώπους που περπατάνε σε νερά και ανασταίνονται και μιλάτε μετά για πραγματικότητα.
Επειδή τυγχάνει να είμαι ο μεταφραστής αυτής της ταινίας πρέπει να σας πω ότι το βίντεο δεν απευθύνετε σε Ορθόδοξους αλλά σε Ρωμαιοκαθολικούς οι οποίοι έχουν σύστημα καλών έργων και μαζεύουν «πόντους» για να μπουν στον παράδεισο η για να βγουν από το καθαρτήριο. Αυτή την ταινία την δημιούργησαν προτεστάντες απολογητές στην Καθολική Γερμανία. Και το μήνυμα αυτό είναι ακριβώς αυτό που χρειάζεται να ακούσει ο Καθολικός! Μην είστε λοιπόν τόσο αυστηροί με ανθρώπους που όπως λέτε δεν τους επέτρεπαν οι συνθήκες να μελετήσουν τις τόσο σωστές Ορθόδοξες θέσεις. Τώρα γιατί το μετέφρασα στα Ελληνικά θα ρωτήσετε; Επειδή προσωπικά γνωρίζω πολλούς «Ορθόδοξους» που σκέφτονται ακριβώς με τον Δικανικό τρόπο σωτηρίας ότι πρέπει να είναι απλά καλοί άνθρωποι για αυτό φτάνει για να σωθούν. Αν ο π. Στρατηγόπουλος θεωρεί ότι αυτό το βίντεο κάνει ζημιά ας προσπαθήσει να κάνει κάτι παρόμοιο στα Ελληνικά ώστε να μας ανοίξει ομαδικώς τα μάτια!
Ειδάλλως ας πάρουμε ό,τι καλό έχει να μας δώσει το βίντεο και ας σταματήσουμε να βλέπουμε άχυρα στα μάτια των άλλων!
[Α’ Θεσσαλονικείς 5:21] «Όλα να τα εξετάζετε, το καλό να κατέχετε.»
AntonTasos