Σώπα, μὴ μιλᾶς (;)

Πότε εἶναι πνευματικῶς ὠφέλιμο νὰ μιλᾶμε, νά ἐξεγειρόμαστε, νά διεκδικοῦμε τό δίκιο μας καί πότε νά σιωποῦμε;

Πότε ἡ σιωπή εἶναι ἔκφραση ταπείνωσης κι ὑπακοῆς καί πότε πρόφαση βολέματος κί ὑποταγῆς;

Πότε ἡ ἐξέγερση, ἡ διαμαρτυρία καί ἡ ἀντίσταση εἶναι καρπός ἐγωκεντρικοῦ θελήματος και πότε ἀγαπητική θυσία ὑπέρ τοῦ συνανθρώπου;

Ἐπίκαιρο, διαχρονικό ποίημα τοῦ Ἀζίζ Νεσίν (στό βίντεο μὲ τὴν μοναδική ἀπαγγελία τῆς Μαριέτας Ριάλδη).

 

Σώπα μη μιλάς!

Σώπα, μη μιλάς, είναι ντροπή
κόψ’ τη φωνή σου, σώπασε
κι επιτέλους
αν ο λόγος είναι άργυρος
η σιωπή είναι χρυσός.

Τα πρώτα λόγια, οι πρώτες λέξεις
που άκουσα από παιδί
έκλαιγα, γέλαγα, έπαιζα
μού ‘λεγαν: «σώπα».
Στο σχολείο μού ‘κρυψαν την αλήθεια τη μισή
και μού ‘λεγαν: «εσένα τι σε νοιάζει; σώπα!»
Με φιλούσε το πρώτο αγόρι
που ερωτεύτηκα και μού ‘λεγε:
«κοίτα, μην πεις τίποτα, και…σώπα!»
Κόψ’ τη φωνή σου, μη μιλάς, σώπαινε.
Κι αυτό βάστηξε μέχρι τα είκοσί μου χρόνια.
Ο λόγος του μεγάλου, η σιωπή του μικρού.

Έβλεπα αίματα στα πεζοδρόμια
«τι σε νοιάζει, μού ‘λεγαν,
θα βρεις το μπελά σου – τσιμουδιά, σώπα».
Αργότερα φώναζαν οι προϊστάμενοι:
«μη χώνεις τη μύτη σου παντού,
κάνε πως δεν καταλαβαίνεις, και σώπα».

Παντρεύτηκα κι έκανα παιδιά και τα ‘μαθα να σωπαίνουν.
Ο άντρας μου ήταν τίμιος κι εργατικός
κι ήξερε να σωπαίνει.
Είχε μάνα συνετή που του έλεγε «σώπα».
Στα χρόνια τα δίσεχτα οι γείτονες με συμβούλευαν:
«μην ανακατεύεσαι, πες πως δεν είδες τίποτα και σώπα».
Μπορεί να μην είχαμε με δαύτους γνωριμία ζηλευτή
μας ένωνε όμως το «σώπα».

Σώπα ο ένας, σώπα ο άλλος, σώπα οι επάνω, σώπα οι κάτω,
σώπα όλη η πολυκατοικία και όλο το τετράγωνο.
Σώπα οι δρόμοι οι κάθετοι κι οι δρόμοι οι παράλληλοι.
Κατάπιαμε τη γλώσσα μας.
Στόμα έχουμε και μιλιά δεν έχουμε.
Φτιάξαμε το σύλλογο του «σώπα»,
και μαζευτήκαμε πολλοί,
μια πολιτεία ολόκληρη, μια δύναμη μεγάλη
αλλά μουγκή!
Πετύχαμε πολλά και φτάσαμε ψηλά, μας δώσανε παράσημα
κι όλα πολύ εύκολα, μόνο με το «σώπα».
Μεγάλη τέχνη αυτή, το «σώπα».
Μάθε το στα παιδιά σου, στη γυναίκα σου, στην πεθερά σου
κι αν νιώθεις την ανάγκη να μιλήσεις, ξερίζωσε τη γλώσσα σου
και κάν’ την να σωπάσει.
Κόψ’την σύρριζα.
Πέταχ ‘την στα σκυλιά.
Το μόνο άχρηστο όργανο απ’ τη στιγμή
που δεν το μεταχειρίζεσαι σωστά.
Δεν θα ‘χεις έτσι εφιάλτες, τύψεις κι αμφιβολίες.
Δεν θα ντρέπεσαι τα παιδιά σου
και θα γλιτώσεις απ’ το βραχνά
να μιλάς χωρίς να μιλάς
να λες «έχετε δίκιο, είμαι με ‘σας».

Αχ, πόσο θα ‘θελα να μιλήσω ο κερατάς
και δεν θα μιλάς,
θα γίνεις φαφλατάς,
θα σαλιαρίζεις αντί να μιλάς.
Κόψε τη γλώσσα σου, κόψ’ την αμέσως.
Δεν έχεις περιθώρια. Γίνε μουγκός.
Αφού δε θα μιλήσεις, καλύτερα να το τολμήσεις
κόψε τη γλώσσα σου.

Για να ‘σαι τουλάχιστον σωστός
στα σχέδια και τα όνειρά μου
ανάμεσα σε λυγμούς και παροξυσμούς
κρατώ τη γλώσσα μου
γιατί νομίζω πως θα ‘ρθει η στιγμή
που δε θ’ αντέξω
και θα ξεσπάσω και δε θα φοβηθώ και θα ελπίζω
και κάθε στιγμή το λαρύγγι μου θα γεμίζω μ’ έναν φθόγγο
μ’ έναν ψίθυρο μ’ ένα τραύλισμα με μια κραυγή

που θα μου λέει: ΜΙΛΑ!

Αζίζ Νεσίν

Ο Αζίζ Νεσίν από τους πιο γνωστούς λογοτέχνες της Τουρκίας διεθνώς κι ένα από τα πιο φωτεινά μυαλά της γειτονικής χώρας γεννήθηκε το 1915 στη Χάλκη της Κωνσταντινούπολης.  Ασχολήθηκε με την σάτιρα, ο Αζίζ δεν δίστασε ποτέ να εκφράσει τις απόψεις του και να ασκήσει κριτική στο Τούρκικο κράτος. Ο Αζίζ μαζί με άλλους αριστερούς λογοτέχνες της Τουρκίας φυλακίσθηκαν αλλά ποτέ δεν λάκισαν, έγιναν άξιοι εκπρόσωποι της Τούρκικης λογοτεχνίας, συνεχίζοντας το έργο τους μέσα από τις φυλακές.

Τιμήθηκε με πολλές διακρίσεις τόσο στη Τουρκία όσο και στο εξωτερικό, ανάμεσα στα βραβεία που του απονεμήθηκαν ήταν και αυτό της ελληνοτουρκικής φιλίας το «Αντί Ιπεκτσί». Τα έργα του έχουν μεταφραστεί σε 30 γλώσσες, μεταξύ αυτών και τα Ελληνικά.

Πηγή: History of Turkey

Εὐχαριστίες στήν ραδιοφωνική ἐκπομπή Ἑλληνοφρένεια (Real FM)

Μια σκέψη σχετικά μέ το “Σώπα, μὴ μιλᾶς (;)

  • Οκτώβριος 28, 2015, 12:48 μμ
    Permalink

    Σύμφωνα με το προλόγισμα, άραγε που είναι συνακόλουθα η αναφορά στις άλλες περιπτώσεις, στην διάκριση δηλαδή, πως όντως η σιωπή είναι χρυσός;
    Αυτό το ποίημα αναφέρεται μονοσήμαντα, σε ένα κομμάτι της ζωής, που ζητάει τη δυναμική φωνή του ανθρώπου.
    Μάλιστα τον πρώτο στίχο, που αναφέρεται στη σιωπή, αφήνοντάς τον χωρίς στιχουργική περαιτέρω υποστήριξη, αυτή τελικά μπορεί και να απαξιώνεται, συνειρμικά εκλαμβάνοντάς την, σαν απευκταίο γεγονός.
    Διορθώστε με παρακαλώ αν κάνω λάθος, ποιός ξέρει αν είναι κάτι που δεν καταλαβαίνω καλά.-

    Σχολιάστε

Απάντηση

Subscribe without commenting

  • Κέρασμα

    Μακάριοι είναι αυτοί που κατόρθωσαν να απλοποιήσουν τη ζωή τους
    - Γέροντας Παΐσιος
  • Αρέσει σε %d bloggers: