Edutopia: ιδέες για καλύτερα σχολεία
Το εκπαιδευτικό ίδρυμα του Τζωρτζ Λούκας (GLEF) έχει συντάξει ένα μανιφέστο με μερικές βασικές αρχές που αφορούν στην πρόοδο που πρέπει να σημειώσει το σχολείο. Αυτές χωρίζονται σε τέσσερις τομείς – παράγοντες, οι μαθητές, οι δάσκαλοι, το σχολείο και η κοινωνία για καθέναν από τους οποίους έχουν διατυπωθεί συγκεκριμένες αρχές. Μερικές από αυτές έχουν ενδιαφέρον και για κάποιους από μας που εμπλεκόμαστε στην εκπαίδευση. Όσα ακολουθούν είναι μετάφραση από το πρωτότυπο κείμενο στα αγγλικά.
1ος Παράγοντας: ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ
Ο πρώτος παράγοντας είναι οι μαθητές και η πρώτη αρχή εκείνη της Project–Based Learning. Οι μαθητές, σύμφωνα με το GLEF, πρέπει με κάποιον τρόπο να έχουν ενεργό ρόλο στην εκπαίδευση, μέσα από συγκεκριμένα εγχειρήματα. Η γνώση, δηλαδή, είναι απαραίτητο να προκύπτει από την έρευνα, από τη μελέτη των πηγών, και όχι από μια στείρα ανάγνωση των βιβλίων.
Ως παράδειγμα παραθέτει εκείνο του Clear View Charter School στην Chula Vista της Καλιφόρνιας. Σε αυτό το σχολείο οι μαθητές τnς τετάρτης και της πέμπτης τάξης συνέλεξαν κάποια είδη εντόμων και στη συνέχεια τα εξέτασαν σε ένα εξελιγμένο ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, που ήταν συνδεδεμένο με το γειτονικό πανεπιστήμιο. Ταυτόχρονα, χρησιμοποίησαν το Internet προκειμένου να βρουν στοιχεία που θα τους βοηθούσαν στην έρευνα τους. Τέλος, συζήτησαν τα αποτελέσματα τους με διακεκριμένους εντομολόγους του πανεπιστημίου.
– Η δεύτερη αρχή είναι εκείνη της σύνδεσης. Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς του GLEF οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να κάνουν λογικές συνδέσεις ανάμεσα στα διαφορετικά γνωστικά αντικείμενα. Για παράδειγμα, η ιστορία, η λογοτεχνία και η τέχνη μπορούν να συνδυαστούν και να μελετηθούν ταυτόχρονα. Εκτός όμως από τις παραδοσιακές μεθόδους με γράμματα και αριθμούς, οι μαθητές είναι χρήσιμο να συνδυάζουν και κάποια άλλα εργαλεία, όπως τα γραφικά, το χρώμα, η μουσική και η κίνηση.
Η τρίτη αρχή είναι εκείνη της συνεργατικής μάθησης. Όταν οι μαθητές δουλεύουν σε ομάδες και καθοδηγούνται από καλά καταρτισμένοι εκπαιδευτικούς, εξασκούν τις δεξιότητές τους, μαθαίνουν να συνεργάζονται, να χειρίζονται τα συναισθήματα τους, να επιλύουν διάφορα προβλήματα κ.λπ. Όσοι ανήκουν σε μια ομάδα πρέπει να μελετήσουν ένα αντικείμενο και παράλληλα να βοηθήσουν και τους υπόλοιπους να το κατανοήσουν. Με τη συνεργατική μάθηση αναπτύσσονται οι ικανότητες των μαθητών που αφορούν στην κοινωνικότητα και στον έλεγχο του συναισθηματικού τους κόσμου. Επίσης, τίθενται σιγά σιγά οι βάσεις για τη μετέπειτα ζωή τους ως εργαζομένων, μελών μιας οικογένειας και φυσικά ως πολιτών.
– Η τέταρτη αρχή είναι εκείνη της κατανοητής αξιολόγησης. Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς του GLEF η αξιολόγηση πρέπει να ξεφεύγει από την απλή βαθμολόγηση. Αντίθετα, είναι απαραίτητο να δίνεται συνεχώς και με κάθε λεπτομέρεια αναφορά για τις δυνατότητες και τις αδυναμίες των μαθητών. Οι δάσκαλοι, οι γονείς και οι μαθητές χρειάζεται να παρακολουθούν την πρόοδο των τελευταίων και μέσα από την αξιολόγηση τους να καθορίζουν τι πρέπει να βελτιώσουν και με ποιον τρόπο. Όσο για τα διαγωνίσματα, αυτά δίνουν την ευκαιρία στους μαθητές να μάθουν από τα λάθη τους. Γι’ αυτό τα τεστ καλό είναι να επαναλαμβάνονται προκειμένου κάποιος να βελτιώσει τις επιδόσεις του.
2ος Παράγοντας: ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ
Για τον παράγοντα αυτόν έχουν διατυπωθεί δύο αρχές:
– Η πρώτη αρχή αφορά στο ρόλο του δασκάλου. Αυτός αντιπαραβάλλεται με εκείνον του προπονητή –coach– και στόχος του είναι να ενισχύσει τα ενδιαφέροντα και την αυτοεκτίμηση των μαθητών. Εφόσον λοιπόν η τεχνολογία σήμερα παρέχει περισσότερα μέσα στους εκπαιδευτικούς, αυτοί έχουν τη δυνατότητα να εξοικονομήσουν χρόνο από την παράδοση στις τάξεις και να τον αφιερώσουν σε κάποιους μαθητές που έχουν αδυναμίες και μαθησιακές δυσκολίες.
– Η δεύτερη αρχή είναι εκείνη της διδασκαλίας ως μαθητείας. Για τους εκπαιδευτικούς του GLEF η προετοιμασία μιας εκπαιδευτικής καριέρας θα πρέπει να βασίζεται στο μοντέλο της μαθητείας. Σε αυτό ο νεότερος μαθαίνει από τον μεγαλύτερο, που είναι πιο έμπειρος. Οι εκπαιδευόμενοι δάσκαλοι χρειάζεται να ξοδεύουν λιγότερο χρόνο σε αίθουσες διαλέξεων -μελετώντας εκπαιδευτική θεωρία- και περισσότερο σε πραγματικές τάξεις, δουλεύοντας απευθείας με μαθητές και έμπειρους δασκάλους. Φυσικά στη συγκεκριμένη αρχή περιλαμβάνεται και η διαρκής επιμόρφωση των εκπαιδευτικών.
Ένα παράδειγμα από τον πραγματικό κόσμο δίνεται -κατά το GLEF-από κοινότητες online, όπως το Middle Web, το Teachers Leaders Network ή το Teachers Network. Σε αυτές νέοι και παλιοί εκπαιδευτικοί έρχονται σε επαφή και ανταλλάσσουν εμπειρίες. Αυτή η εικονική αναζήτηση ενός μέντορα ενδυναμώνει το επάγγελμα του δασκάλου.
3ος Παράγοντας: ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Για τον τρίτο παράγοντα οι αρχές είναι δύο:
– Η πρώτη αρχή είναι η υιοθέτηση της τεχνολογίας. Σύμφωνα με το GLEF, η τεχνολογία μπορεί να «εξωραΐσει» τα κομμάτια που συμπληρώνουν το παζλ του σχολείου – μεταξύ άλλων, τα σχέδια των μαθημάτων, τη δομή του προγράμματος, την αξιολόγηση των μαθητών, την επαφή με τους γονείς, τη διαχείριση κ.λπ. Φυσικά, η υιοθέτηση της τεχνολογίας συνεπάγεται εξοικονόμηση κονδυλίων από τον προϋπολογισμό του σχολείου, τα οποία στη συνέχεια θα επενδυθούν στο ίδιο το μάθημα. Ένα παράδειγμα χρήσης της τεχνολογίας στα σχολεία είναι εκείνο που αφορά στο γυμνάσιο του Geoff Ruth στο Σαν Φρανσίσκο, και συγκεκριμένα στο μάθημα της χημείας. Οι μαθητές εγκατέλειψαν πλήρως τα βιβλία τους και σχεδιάζουν, ερευνούν και συνδυάζουν τις ανακαλύψεις και τα πειράματα τους με τη βοήθεια υλικού που συγκεντρώνουν από το Διαδίκτυο.
– Η δεύτερη και σημαντικότατη αρχή είναι η αναδιοργάνωση των σχολείων σε όλα τα επίπεδα. Το 45λεπτο που διαρκεί η σχολική ώρα θα πρέπει να επανεξεταστεί και να εξεταστεί αν υπάρχουν περιθώρια για παράταση της. Σύμφωνα με τους εκπαιδευτικούς του GLEF, τα σχολεία δεν θα πρέπει να κλείνουν τρεις μήνες για διακοπές. Αντίθετα, είναι απαραίτητο να μένουν ανοιχτά, ώστε να συνεχίζονται οι δραστηριότητες των μαθητών και η εκπαίδευση των δασκάλων και να χρησιμοποιούνται από τις κοινότητες στις οποίες βρίσκονται. Όσο για τα χρήματα που διατίθενται, αυτά χρειάζεται να ξοδεύονται για εκπαιδευτικούς σκοπούς και όχι για γραφειοκρατικούς. Τα σχολεία μπορούν να οργανωθούν εκ νέου και να επιτελέσουν κοινωνικό έργο, να διαθέτουν τμήματα που θα παρέχουν κοινωνικό έργο, επιμόρφωση των γονέων κ.λπ.
4ος Παράγοντας: Η ΚΟΙΝΩΝΙΑ
Και μιλώντας για την αναδιάρθρωση των σχολείων, δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε τον παράγοντα κοινωνία, που, με βάση το GLEF, στηρίζεται επίσης σε δύο αρχές:
– Η πρώτη είναι η εμπλοκή των γονέων στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με το GLEF, όταν στο έργο του σχολείου λαμβάνουν μέρος και οι γονείς, το αποτέλεσμα είναι καλύτερο. Οι γονείς θα πρέπει να ενθαρρύνονται ώστε να συμμετέχουν στην τάξη ως δάσκαλοι. Άλλωστε, εκείνοι είναι και οι πρώτοι δάσκαλοι των παιδιών. Οι εκπαιδευτικοί από την πλευρά τους είναι απαραίτητο να τους ενημερώσουν για τον παιδευτικό ρόλο του σχολείου και να τους καταστήσουν σαφές ότι τα παιδιά πρέπει να έχουν υψηλούς στόχους. Επίσης, χρειάζεται να τους πληροφορήσουν για τις μεθόδους που μπορούν να ακολουθήσουν προκειμένου να βοηθήσουν τα παιδιά τους κατά την εργασία τους στο σπίτι. Η συνεργασία γονέων, μαθητών και καθηγητών συμβάλλει στην καλύτερη κατανόηση της δομής και της λειτουργίας του εκπαιδευτικού συστήματος.
– Η δεύτερη αρχή πρεσβεύει τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στην κατάρτιση του σχολικού προγράμματος και στον καθορισμό της φιλοσοφίας του. Αυτό σημαίνει ότι πολλές κοινωνικές οργανώσει, επιχειρήσεις, πανεπιστήμια, μουσεία, δημόσιες υπηρεσίες και άλλοι φορείς μπορούν να παρέχουν υλικό στην εκπαίδευση. Συγκεκριμένα, έχουν τη δυνατότητα να εξασφαλίσουν πρόσβαση στην τεχνολογία, εμπειρία από τη μελέτη ενός αντικειμένου σε πραγματικές συνθήκες και πολλά ακόμη. Ο κοινωνικός περίγυρος του σχολείου μπορεί επίσης να εισηγηθεί τη μελέτη κάποιων γνωστικών αντικειμένων και να βοηθήσει ουσιαστικά στον επαγγελματικό προσανατολισμό.
Πηγές:
– Ram Ιανουαρίου 2007
– edutopia.org