Ο Μέγας συμπονετικός
Λίγοι φίλοι είναι τόσο πιστοί στη ζωή του κάθε ανθρώπου, όσο ο ανθρώπινος πόνος. Ο πόνος μιας μάνας μάς φέρνει στη ζωή, με πόνο της δικής μας ψυχής την αποχαιρετούμε. Και στο ενδιάμεσο, ο πόνος, ο κάθε είδους πόνος, πάντα παρών. Πολλές φορές μάλιστα παρών, έστω και απών, καθώς ο φόβος και η αγωνία για τον ερχομό του σφραγίζει ακόμη και την ώρα της χαράς ή της ανάπαυσης.
Διαχρονικό και πανανθρώπινο το ερώτημα: Γιατί ο πόνος στη ζωή μας; Γιατί τόσο μεγάλη η δύναμη του, ώστε και ο θάνατος να φαντάζει πολλές φορές ως λύτρωση; και αν ο κοσμικός άνθρωπος, ο ξεκομμένος από κάθε μεταφυσική αναζήτηση, ο εμπλεγμένος μόνο στις διαδικασίες της καθημερινότητας πνίγεται από την αγωνία του ερχομού του η τα βάζει με την κακοτυχία του όταν νιώσει την επίσκεψη του ή, τέλος, μαθαίνει να υπομένει στωικά την παρουσία του, ο πιστός χριστιανός βρίσκεται αντιμέτωπος με μία θεμελιώδη αντίφαση: πως συμβιβάζεται η παρουσία του πόνου και της πάσης φύσεως οδύνης στη ζωή του άνθρωπου με την άπειρη αγάπη και φιλανθρωπία του Δημιουργού;
Από το ερώτημα αυτό ίσως να ξεκινάει η αναζήτηση της ουσίας της χριστιανικής θεολογίας. Μία σειρά από «γιατί» θα μάς φέρουν αργά η γρήγορα στην πύλη της Εδέμ, που μόλις έχει κλείσει, αφήνοντας έξω τους πρωτοπλάστους. την ώρα που η Εύα και ο Αδάμ στέκονται αμήχανοι μπροστά στο ξεκίνημα της νέας τους ζωής, ο κύκλος της οδύνης έχει ανοίξει. Κι όσο κι αν ακούγεται σκληρό και περίεργο, οι πατέρες της Εκκλησίας συμφωνούν, πως ο Θεός δεν τιμωρεί άλλα προικίζει τον άνθρωπο με τη φθορά και το θάνατο. Γιατί; Γιατί τόση σκληρότητα, θα ρωτήσουν πολλοί. Κι όμως! Όσοι κρατήσουν στην ψυχή τους ακλόνητη την πίστη σε ένα Θεό αγάπης και ελέους, θα καταφέρουν, αν όχι να καταλάβουν, τουλάχιστον να υποψιαστούν το τι πασκίζει ο Θεός να καταφέρει.
Δε θέλει ο Θεός να ξεχαστεί ο παράδεισος. Δε θέλει να δει τον άνθρωπο να συμφιλιώνεται με την αποτυχία και να θεωρεί φυσιολογικό το λάθος. δεν ευλογεί ο Θεός την αιωνιότητα του «τίποτα». Αυτού του «τίποτα» τη γεύση είχε ο καρπός του δέντρου. Και η ίδια αυτή πικρή γεύση διαπότισε, μέσα από την προπατορική αμαρτία όλη την Κτίση. Με πόνο και όχι με οργή ανακοινώνει στον Αδάμ την προπατορική συνέπεια. Πικρό το ψωμί που θα τρως, τον κύκλο του θανάτου θα κινεί. Πικρός κι ο ερχομός της ζωής για τη γυναίκα σου. Με πόνο θα γεννάει.
Όποιος ακούσει μόνο αυτά, δε θα μπορέσει να καταλάβει το σχέδιο της αγάπης του Θεού. Και είναι η πίστη εκείνη που κάνει τον άνθρωπο ικανό να ακούσει τα υπόλοιπα. Ναί, ο πόνος και ο θάνατος είναι η πιο απτή, η πιο βέβαιη πραγματικότητα. Ναί, το κορμί μας πονάει και γερνάει. Ναί, είμαστε όντα με αρχή και τέλος. Δεν είναι όμως αυτά η μοίρα μας. δεν είναι η καταδίκη μας. Είναι το υλικό να κρατηθεί ζωντανή η πυρά της μνήμης. Ο πόνος δεν αφήνει την ψυχή να ξεχάσει την ποιότητα της ζωής για την οποία ήταν πλασμένη. Η οδύνη της ψυχής και του σώματος είναι το απτό ανθρώπινο παράπονο για μία ζωή που δε μάς αξίζει και το αίτημα για κάτι που κάποτε μάς χαρίστηκε σαν δώρο και που ποτέ δε μάς αφαιρέθηκε.
Δεν πλαστήκαμε για να πεθάνουμε. δεν πλαστήκαμε για να πονάμε. Κι όμως. Όσο κι αν η νοσταλγία δεν έσβησε, όσο κι αν το αίτημα παρέμενε, έπρεπε ο Θεός να γίνει άνθρωπος, για να φανεί πως ο δρόμος της επιστροφής ήταν αδιάβατος. Έπρεπε ο Θεός να γίνει άνθρωπος, για να περπατήσει μέσα από τον πόνο και το θάνατο και να οδηγήσει το ανθρώπινο γένος «εις αναψυχήν». Πέρασαν παιδαγωγοί και συμβουλάτορες πολλοί από την ιστορία. Άλλοι ξόρκισαν τον πόνο με χίλιους δυό τρόπους. Άλλοι τον είδαν σαν βάρος ασήκωτο κι άλλοι σαν φάντασμα. Πάντα με φόβο, πάντα με πανικό, πάντα με εκείνη την ηρεμία του κατάδικου. Παιδαγωγοί δεν έλειψαν ποτέ, ούτε λείπουν.
Πάντα έλειψαν και πάντα λείπουν τα χέρια να στηρίξουν και να τραβήξουν από το τέλμα. Έπρεπε ο Θεός να γίνει άνθρωπος για να καταλάβουμε, όσο καταλάβουμε, πως πιστεύουνε σε θεό σύν-πόνιας. Έπρεπε ο Θεός να γίνει άνθρωπος για να φανεί ο πόνος και ο θάνατος σαν δρόμος και σαν σκιά. Δρόμος με τέλος όχι τον Γολγοθά, άλλα πιο πέρα κι από κει. Με τέλος το κενό μνημείο. Και σκιά ανίκανη να βλάψει αυτόν που με πίστη και γενναιότητα κρατάει το χέρι του εσταυρωμένου, το χέρι του Μεγάλου Συμπονετικού, που δεν εγκατέλειψε ούτε στιγμή το σχέδιο Του: να μάς δει να γευόμαστε τη Ζώη, ξεχείλισμα ζωής, βυθισμένη στη χαρά και την αιωνιότητα!
Τα σεπτά Πάθη του Θεανθρώπου πριν λίγο καιρό, μάς υπέδειξαν την σύν-πάθεια και την σύν-πόνια που καλούμαστε να δείξουμε στον πλησίον. Αυτά είναι ο δρόμος πού οδηγεί στην Ανάσταση κάθε κυττάρου της ύπαρξης μας κάθε μέρα, κάθε στιγμή, για όλη μας τη ζωή και πέρα απ’ αυτήν. Ας είναι το συμπόσιο αυτό ένα βήμα κοντύτερα προς αυτόν τον προορισμό.
Του ΗΛΙΑ ΛΙΑΜΗ, Μουσικού – Θεολόγου Προέδρου της Συνοδικής Επιτροπής Καλλιτεχνικών Εκδηλώσεων
Περιοδικό Πειραϊκή Εκκλησία, τ. 171, Μάιος 2006
Κάποια «προοδευτικά» φασιστόμουτρα υβρίζουν το Άγιον Φως, την Ορθοδοξία και τους Έλληνες, και δεν τολμούν να δημοσιεύσουν τις απαντήσεις μου. Μεταφέρω τα σχόλιά μου εδώ, προς ενημέρωσιν. Ευχαριστώ, και Καλή Ανάσταση.
…
Φίλε μου, φίλε μου αγαπητέ και πλανεμένε, ΓΙΑΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΜΑΣ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ τι λέγει ο Κοραής (πέραν της απλής φιλολογικής και ιστοριοδιφικής περιεργείας); ΤΙ ΟΥΝ ΤΟΥΤΟ ΠΡΟΣ ΣΕ; (Μάρκος Αυρήλιος) Τί έχει να κάνει το του Κοραή, ή του Γιανναρά ή του οποιουδήποτε, της μιας ή της άλλης ιδεολογίας; Δεν ζούμε και δεν θρησκευόμεθα κατά την διανοητική κατασκευή του οποιουδήποτε, ζούμε και θρησκευόμεθα εμείς οι Έλληνες Ορθόδοξοι κατά ΤΑ ΠΑΤΡΙΑ ΕΙΩΘΟΤΑ ΚΑΙ ΝΟΜΙΖΟΜΕΝΑ, κατά τα παραδοθέντα ημίν από τους πατέρες και τους παππούδες μας. Χαιρόμαστε και κοινωνούμε την αναστάσιμη χαρά, με τα πάτρια έθιμα, τα οποία τιμούμε, όσο μπορούμε στον σύγχρονο αλλοτριωμένο κόσμο, και με τα κόκκινα αυγά και με τό αρνί και με το ΑΓΙΟ ΦΩΣ και με τον Επιτάφιο και με το Χριστός Ανέστη και με το φιλί της Λαμπρής. Πόσο μίζερος και δυστυχής μπορεί να είναι κάποιος, όταν την στιγμή που χτυπούν χαρμόσυνα οι καμπάνες, αντί να αναγαλλιάζει η καρδιά του σαν του παιδιού με την φλόγα της αναστάσιμης λαμπάδας, να μιζεριάζεται για το τι λέει γιά την φλόγα ο… Κοραής και ο Καλόπουλος; ΝΗΣΤΕΥΣΑΝΤΕΣ ΚΑΙ ΜΗ ΝΗΣΤΕΥΣΑΝΤΕΣ, αφήστε τον Κοραή, κι ελάτε ΝΑ ΦΙΛΗΘΟΥΜΕ ΕΧΘΡΟΙ ΚΑΙ ΦΙΛΟΙ!
(Και επειδή, φίλε μου καλέ, επιμένεις: Πώς εμφανίζεται το Άγιον Φως; Σου απαντώ: Όπως ακριβώς το φάσμα της Περσεφόνης στην εποπτεία των Ελευσινίων («το μέγα και θαυμαστόν και τελειότατον εκεί εποπτικόν μυστήριον, εν σιωπή τεθερισμένος στάχυς»). Τόσο απλό. Τί άλλο χρειάζεται να «μάθεις»; Και τί θα μάθεις πραγματικά, αν «μάθεις» αυτό; τίποτε. Η ουσία του μυστηρίου δεν το στάχυ το ίδιο· «ο ναός δεν είναι οι κίονές του». Μήν περιορίζετε την αντίληψί σας, βγάλτε τις παρωπίδες!)
Άσε τον Κοραή, κι έλα ν’ ανάψουμε την λαμπάδα!
…
Και κάτι ακόμη. Πώς είναι δυνατόν να βρίσκετε ΠΑΡΑΞΕΝΟ το να τιμούν οι Έλληνες τα όσια και τα ιερά τους; Να αποδίδουν τιμές στα ιερά κειμήλια; (Ορθότερα, στο συμβολιζόμενο.) Ομιλούμε για ιερότατα κειμήλια, κέντρα τιμής και προσκυνήσεως του λαού μας, αγιασθέντα από τα δάκρυα, τις αγωνίες, τους πόνους και τις χαρές γενεών επί γενεών! Και ο κάθε τζιτζιφιόγκος απορεί για τις τιμές! Τα οικογενειακά σου κειμήλια εσύ τα φτύνεις δηλαδή; Να καταλάβουμε!
Αλλά μήπως όταν (δεν λέγω «εάν») έλθουν από το Βρετανικό Μουσείο, μία άγια μέρα, τα ακρωτηριασθέντα και αρπαχθέντα μέλη του Παρθενώνος, δεν θα συγκεντρωθούμε, με συγκίνηση και σέβας οι Αθηναίοι και όλοι οι Έλληνες να τά υποδεχθούμε; Μήπως και τότε θα υποπτεύονται οι προδευτικάριοι ότι τα δάκρυά μας είναι υποκριτικά; Ή μήπως οι αρχαίοι πρόγονοί μας του Χρυσού Αιώνος ήταν και αυτοί… οπαδοί του… Αρχιεπισκόπου Χριστοδούλου, και μετείχαν στα Παναθήναια (με κορύφωση της εορτής την απόδοσι του ιερού πέπλου στο διιπετές ξόανο της Αθηνάς – στο οποίο απέδιδαν θεϊκές τιμές, όχι τιμές αρχηγού κράτους) χάριν… σκοταδισμού; «Θεών τε πατρώων έδη, θήκας τε προγόνων», θυμίζω· για αυτά πολεμούσαν οι… Χριστοδουλικοί Σαλαμινομάχοι. Για τους βωμούς των θεών και τους τάφους των προγόνων. (Αντικείμενα νεκρά, ε;!) Το ίδιο και σήμερα. Εάν ενοχλούνται κάποιοι «πολυπολιτισμικοί», συγγνώμη, αλλά δεν τούς πέφτει λόγος.
…
Και υπάρχουν βεβαίως και άλλες απόψεις. Π.χ.:
+ Πρώιμες μαρτυρίες περί του Αγίου Φωτός
+ Μία ψευδής ιστορική φήμη κατά του Αγίου Φωτός
+ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ, ΟΡΘΟΔΟΞΙΑ, ΑΓΙΟ ΦΩΣ
Που εμένα δεν με πείθουν όλα αυτά, πολύ περισσότερο βεβαίως δεν με πείθουν οι συμπλεγματικοί προοδευτικάριοι, οι οποίοι είναι πνευματικώς ανίκανοι να γνωρίσουν την έννοια και την αίσθηση του Ιερού, αλλά, επαναλαμβάνω, δεν με πείθουν όλες αυτές οι προσεγγίσεις εκατέρωθεν. Διότι ΔΕΝ ΜΕ ΕΝΔΙΑΦΕΡΕΙ η προσέγγιση αυτού του είδους.
ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΦΩΣ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΓΙΟ ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΠΡΟΪΟΝ ΘΑΥΜΑΤΟΣ. ΕΙΝΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟ, ΕΠΕΙΔΗ ΕΙΝΑΙ ΑΓΙΟ. Σκέψου καλά αυτό που είπα τώρα, να καταλάβεις τι εννοώ, πριν σχολιάσεις, αγαπητέ μου αναγνώστη.
…
Και κάτι ακόμη. Την Ολυμπιακή Φλόγα δεν την τιμούμε; Δεν της ψάλλουμε ύμνους; Δεν καλούμε τον Απόλλωνα να την ανάψει; Δεν νιώθουμε την λαχτάρα αυτή τούτη η φλόγα της Ολυμπίας (και όχι από αναπτήρα) να φτάσει σε όλον τον κόσμο;
Είναι λοιπόν η Ολυμπιακή Φλόγα… απάτη;! Επειδή… δεν την ανάβει ο Απόλλωνας; Είναι η Ολυμπιακή Φλόγα σκοταδισμός, και οι τιμές και οι ύμνοι και οι χορωδίες… δεισιδαιμονίες;
Γιατί είστε τόσο αρνητικοί, τόσο μίζεροι, τόσο στενόμυαλοι βρε παιδιά; Γιατί τέτοιο σύμπλεγμα ενάντια σε κάθε τι ωραίο της παράδοσής μας; Δείτε για λίγο τον κόσμο με την αθωότητα και την χαρά του παιδιού που παίζει με την φλόγα της αναστάσιμης λαμπάδας, κι αφήστε την μιζέρια. Έστω την στιγμή που λέμε το Χριστός Ανέστη! Πώς μας έκαναν τόσο μίζερους και γκρινιάρηδες πια; Γιατί; Γιατί; Δεν αξίζει.
…
Φυσικά «με δικές μας δαπάνες», κύριε. Αυτό σημαίνει δημοκρατική κοινωνία, νομιμότητα και χρηστή διαχείριση του δημοσίου χρήματος. Όταν δέκα εκατομμύρια Έλληνες είναι Χριστιανοί Ορθόδοξοι και εκατό Έλληνες οπαδοί της μπεκάτσας με ροζ βούλες, τότε η δημοκρατική πολιτεία δαπανά εκατό χιλιάδες φορές μεγαλύτερο ποσόν για την Ορθοδοξία από αυτό που δαπανά για τις μπεκάτσες με τις ροζ βούλες.
Πού βλέπεις το παράξενο;
Παράξενο είναι για μένα που το κράτος χρηματοδοτεί τις «αντιρατσιστικές» (ρατσιστικές κατά των Ελλήνων) οργανώσεις, τα gay parade και τα τοιαύτα, και τα χρηματοδοτεί πολύ περισσότερο από ό,τι αναλογεί στο ποσοστό των Ελλήνων που τα υποστηρίζουν, με εντολές έξωθεν και πρακτοριλίκι έσωθεν.
Εσύ λοιπόν δεν θέλεις να πληρώνεις το Άγιον Φως, εγώ δεν θέλω να πληρώνω το gay parade. Λοιπόν; Μόνο που το Άγιο Φως το πληρώνουμε εμείς και μόνον εμείς το 90% των Ελλήνων Ορθοδόξων, από το ποσοστό 90% των συνολικών δημοσίων εσόδων που παρέχουμε. Όχι εσύ. Από το δικό μας ποσοστό πληρώνεται το Άγιον Φως. Ενώ εσύ μας επιβάλλεις το gay parade, μάς ο επιβάλλεις στο 99% των Ελλήνων και τό πληρώνουμε όλοι, επειδή έτσι γουστάρετε εσείς το 1%. Και τολμάτε να μιλάτε για δημοκρατία και νομιμότητα, υποκριτές.
Αν ο άνθρωπος δεν συναντήσει τον Θεό στη ζωή του- πολλές φορές μέσα από τον πόνο- δεν πρόκειται να καταλάβει τίποτα, ακόμα κι αν τυπικά πιστεύει. Αν δεν δούμε πρώτα μέσα μας μυστικά το Άγιο Φως- το φως που φωτίζει κάθε άνθρωπο που έρχεται στο κόσμο κατά τον Απόστολο και Ευαγγελιστή Ιωάννη- δεν πρόκειται να καταλάβουμε τι είναι και τι σημαίνει το Άγιο Φως του Παναγίου Τάφου, το φως της Αναστάσεως. Είθε ο θεός να μας φωτίσει όλους, «πιστούς» και «απίστους».
Pingback:Το Zωντανό Iστολόγιο » Μεγάλη Εβδομάδα και Πάσχα
Pingback:Ο Μέγας συμπονετικός « Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο)
Pingback:Ο Μέγας συμπονετικός | "ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΡΩΜΗΩΝ"
O μέγας συμπονετικός ο Κύριος,και μέγιστος αναλυτής αυτής της θεανθρώπινης καρδιάς ο υπέροχος κ. Λιάμης’ δεν είναι έκπληξη για τον Θεό η τοποθέτησή του… γνωρίζει ο Θεός τους ολόδικούς Του-τους πολύ πονεμένους-τους συμπονά και μας τους φανερώνει με ευαγείς τρόπους, μέσα από τις μουσικολογιότατες καρδιές τους και τα ηφαίστεια λόγια θεολογίας τους.Σου αξίζουν, Κύριε, τέτοιοι άνθρωποι να σε προβάλλουν στους αμφισβητίες της ζωής!